۱۰ بتمنِ انیمیشنی ترسناک برای تماشا در هالووین
از زمانی که «باب کین» و «بیل فینگر» برای اولینبار بتمن را برای دیسی کامیکس خلق کردند، این شوالیه تاریکی به یکی از نمادهای اصلی دنیای ابرقهرمانان تبدیل شد. تا جایی که در دوران مدرن، حتی از سوپرمن هم محبوبتر و تأثیرگذارتر است. ریشههای بتمن در جرم و جنایت، وحشت گوتیک و اکشن دوران طلایی کمیک نهفته است، و همین باعث شده او در طول سالها در داستانهایی تاریک و گاه هولناک ظاهر شود. هرچند بسیاری از طرفداران دوآتشه او به کمیکهای ترسناکی مانند The Doom That Came to Gotham اشاره میکنند، اما دنیای انیمیشنی بتمن نیز پر از ماجراجوییهای دلهرهآور و هیجانانگیز است.
دنیای بتمن، ترکیبی شگفتانگیز از وحشت و رمز و راز است؛ جهانی که پر از هیولاها، جادوگران و ارواح سرگردان است و بستری عالی برای روایت داستانهایی ترسناک و پرتعلیق فراهم میکند. از Batman: The Animated Series کلاسیک گرفته تا سری جدید Caped Crusader، بسیاری از بهترین ماجراجوییهای او بر تاریکی درونیاش تمرکز دارند؛ همان جایی که مرز بین عدالت و جنون باریکتر از همیشه است. از دههی ۱۹۷۰ تاکنون، بتمن همواره حضوری ثابت در دنیای انیمیشن داشته و حالا در آستانهی هالووین، میتوان از میان انبوه اپیزودهای او، بهترین و ترسناکترینشان را برای تماشایی شبانه در هالووین انتخاب کرد.
«بین» و بتمن در یک قاب

بتمن با نیروی بیرحم و تقریباً شکستناپذیر بین دشمنانش روبهرو میشود
زمانی که انیمیشن Batman: The Animated Series ساخته شد، همزمان بود با خلق یکی از خطرناکترین و پیچیدهترین دشمنان گاتهام: «بین». در اپیزودی به همین نام، این شخصیت وارد شهر میشود تا برای خلافکار بزرگ، «روپرت تورن» کار کند. مردی که به هر کسی قول پاداش بزرگ داده است که بتواند از شر شوالیه تاریکی خلاص شود. بین، با درک نزدیکی «بتمن» و «رابین»، نقشهای طراحی میکند تا پسر شگفتانگیز را به دام بیندازد و قهرمان شنلپوش را به سوی تله خود بکشاند.
گرچه اپیزود «بین» را نمیتوان در دسته آثار تمامعیار ترسناک جای داد، اما یکی از دلهرهآورترین صحنههای سریال را دارد؛ جایی که بین در سکوت به رابین نزدیک میشود و ناگهان به او حمله میکند.
«ماه گرگ»؛ جایی که هیولایی افسانهای به گاتهام میآید

شکارگر شبانه بتمن با گرگینهای واقعی در گاتهام روبهرو میشود
اپیزود Moon of the Wolf یکی از آن داستانهایی است که بتمن را درست در قلب وحشت قرار میدهد. ماجرا از آنجا آغاز میشود که شوالیه تاریکی در گشت شبانهاش، مردی را از چنگ یک گرگینه نجات میدهد. در ابتدا بتمن با تردید به موضوع نگاه میکند و آن را صرفاً یک حمله معمولی میپندارد، اما تحقیقاتش خیلی زود او را متوجه حقیقتی وحشتناک میکند: هیولایی واقعی در گاتهام پرسه میزند. ردّ این موجود، بتمن را به «دکتر مایلو» میرساند؛ دانشمندی دیوانه که با آزمایشهایش انسانی را به گرگینهای خونآشام تبدیل کرده است و حالا بتمن نمیداند با یک قربانی روبهروست یا با یک هیولا.
اپیزود «ماه گرگ» از معدود قسمتهایی است که ترس را به معنای واقعی کلمه وارد دنیای انیمیشنی دیسی میکند. ساختار داستان، یادآور فیلمهای کلاسیک استودیوی یونیورسال است؛ همان جایی که سایهها، مه شبانه و موجودات نیمهانسان، نیمههیولا، نقش اصلی را بازی میکردند.
«سایهی خفاش!»؛ وقتی بتمن به خونآشام تبدیل شد

بتمن توسط خونآشامی گاز گرفته میشود و ناچار است با تهدیدی جادویی و خطرناک برای دوستانش مقابله کند
انیمیشن Batman: The Brave and the Bold با کنار گذاشتن فضای تاریک و جدی نسخههای پیشین، رویکردی رنگارنگ و ماجراجویانهتر را در پیش گرفت؛ الهامگرفته از دوران نقرهای کمیکها. بااینحال، حتی در میان حالوهوای شوخطبعانه و ماجراجویانهاش، گاهی قدم در قلمروی وحشت میگذاشت. یکی از برجستهترین نمونهها، اپیزود «سایهی خفاش» (Shadow of the Bat) است؛ جایی که بتمن در جریان یک نبرد، توسط یک خونآشام گاز گرفته میشود و بهآرامی دچار تغییری ترسناک میگردد. او کمکم کنترل خود را از دست میدهد و در اقدامی خوفناک، اعضای لیگ عدالت را به پایگاه فضایی «واچتاور» میکشاند تا دوستانش را نیز به خونآشامهایی مانند خودش تبدیل کند.
«سایهی خفاش» شاید در ظاهر فقط یک اپیزود خونآشامی باشد، اما در عمق خود، تصویری از ترسناکترین کابوس بتمن را نشان میدهد: از دست دادن انسانیت.
«و شرور باش»؛ وقتی بتمن به دنیای نوار و وحشت قدم گذاشت

تراژدی کلیفیس در قالب وحشت روانشناختی و فضای فیلم نوار
اپیزود And Be a Villain از مجموعهی Batman: Caped Crusader با ناپدید شدن مرموز یک بازیگر جوان آغاز میشود. رخدادی که بتمن را وادار میکند با کارآگاه «رنه مونتویا» همکاری کند تا سرنخ این معما را بیابد. تحقیقات آنها به بازیگری سالخورده و ازمدافتاده میرسد که در تلاش برای حفظ جوانی و شهرت، با وسواس و آزمایشهای خطرناک، چهرهاش را نابود کرده است. اکنون او برای پنهان کردن صورت هولناکش، نقابی به چهره میزند و در پس آن، به موجودی تراژیک و هیولاگونه بدل میشود.
سریال Batman: Caped Crusader با هدف بازآفرینی گاتهام بهعنوان شهری غرق در فضای فیلم نوار و جرم کلاسیک دهههای میانی قرن بیستم ساخته شده است؛ شهری پر از سایه، دود، خیانت و راز. اپیزود «و شرور باش» این مفهوم را به کمال میرساند و داستان «کلیفِیس» را در قالب یک تراژدی روانشناختی و کابوسوار بازمیگوید؛ داستانی که همزمان ادای دینی است به سینمای کلاسیک و درعینحال، نمایانگر عمق تاریکی درون انسان.
«سفر شبانه»؛ داستانی شبحوار از بتمن و ارواح گاتهام

بتمن در برابر روح انتقامجوی یک سرمایهدار فاسد
اپیزود Night Ride یکی از ترسناکترین و در عین حال شاعرانهترین ماجراجوییهای بتمن است. در این داستان، روحی انتقامجو به نام «جنتلمن گوست» یا «راسل کرَدک» به گاتهام بازمیگردد تا ساکنان فقیر شهر را بترساند و اندک داراییشان را غارت کند. بتمن در جریان تحقیقاتش درمییابد که با شبح یک سرمایهدار خائن و ستمگر روبهروست؛ مردی از قرن گذشته که حتی پس از مرگ نیز به وسواس خود برای ثروت و قدرت ادامه میدهد. برای مقابله با این روح نفرینشده، بتمن از یک جادوگر کمک میخواهد، اما اوضاع زمانی پیچیدهتر میشود که جنتلمن گوست بدن خدمتکار وفادارش، «آلفرد»، را تسخیر میکند و بتمن ناچار میشود در نبردی دردناک، با کسی روبهرو شود که همچون پدر دومش است.
«سفر شبانه» از آن دست اپیزودهایی است که ترکیب درخشانی از وحشت کلاسیک و درام شخصی ارائه میدهد. در این اپیزود، گاتهام بیش از همیشه به شهری نفرینشده شبیه است؛ جایی که گذشتهی تاریکش از گورها برخاسته و در خیابانهای مهگرفته پرسه میزند. دیدن بتمن در حال نبرد با یک سوارکار شبحگون، حس و حال افسانهی Sleepy Hollow را زنده میکند. با این تفاوت که این بار، قهرمان ما در قلب یک شهر مدرن و فاسد، با اشباح حرص و گناه میجنگد.
«روح سیلیکونی او»؛ وقتی بتمن با ترمیناتور ترکیب میشود
نسخه سایبرنتیکی بتمن با فروپاشی روانی و بحران هویت
اپیزود His Silicon Soul با صحنهای آغاز میشود که در نگاه اول آشنا به نظر میرسد: گروهی از خلافکاران توسط بتمن شکست میخورند، اما با شلیک ناگهانی یکی از آنها، حقیقتی هولناک آشکار میشود. گلوله، نه خون بلکه سیم و فلز را بیرون میریزد؛ بتمنی که دیدهایم، انسان نیست، بلکه یک نسخه سایبرنتیکی از شوالیه تاریکی است. این روبات که از هویت واقعی خود بیخبر است، راهی عمارت وین میشود تا بفهمد چه بر سرش آمده، و همین امر باعث میشود بروس وین واقعی مجبور شود با نسخهای از خودش روبهرو شود؛ نسخهای که قدرت و حافظهاش، ترکیبی از انسان و ماشین است.
«روح سیلیکونی او» یکی از عمیقترین و در عین حال ترسناکترین اپیزودهای Batman: The Animated Series محسوب میشود؛ داستانی که همانقدر علمیتخیلی است که فلسفی. فضای اپیزود یادآور Terminator است، اما با بار احساسی سنگینتر. در طول داستان، بتمنِ روباتیک هرچه بیشتر دچار نقص و آشفتگی ذهنی میشود، و ما در حین دیدن فروپاشیاش، هم وحشت میکنیم و هم دلمان برای او میسوزد. او برنامهریزی شده تا عدالت را حفظ کند، اما نمیداند که خود، محصول بیعدالتی است؛ و این همان پارادوکس غمانگیز انسان و ماشین است.
«کار خاکی»؛ داستانی که تعریف تازهای از شرارت در دنیای بتمن ساخت

داستان مت هیگن/کلیفیس نشان میدهد که چگونه انسانیت قربانی وسواس و آزمایشهای خطرناک میشود
اپیزود Feat of Clay از مجموعهی Batman: The Animated Series یکی از تأثیرگذارترین و احساسیترین داستانهای دنیای انیمیشنی دیسی است؛ روایتی که بیش از آنکه دربارهی نبرد قهرمان و شرور باشد، دربارهی فروپاشی یک انسان است. این قسمت زندگی «مت هیگن» را دنبال میکند. بازیگری محبوب که پس از یک حادثهی وحشتناک، برای بازگرداندن چهرهاش به مادهای مرموز به نام Renuyu وابسته میشود؛ مایعی که میتواند ظاهر انسان را تغییر دهد. اما این وابستگی بهتدریج او را از درون میخورد: بدنش بیثبات میشود، گوشت و پوستش به تودهای از خاک رس ذوبشده تبدیل میگردد، و ذهنش زیر بار خشم و ناامیدی فرو میپاشد. از دل این فاجعه، هیولایی به نام «کلیفِیس» زاده میشود. هنرمندی که زمانی چهرهها را بازی میکرد و اکنون خود به چهرهای بیثبات و بیهویت بدل شده است.
«کار خاکی» از همان ابتدا به یکی از اپیزودهای شاخص BTAS و در کل، سنگبنای جهان انیمیشنی دیسی (DCAU) تبدیل شد. این اپیزود با آمیزهای از وحشت جسمانی، تراژدی انسانی و درد روانی، استانداردی تازه برای داستانپردازی در آثار ابرقهرمانی تعریف کرد.
«فقط یک رؤیا»؛ وقتی بتمن با کابوسهای ذهنی روبهرو میشود

دکتر دستینی با ورود به رؤیاهای اعضای لیگ عدالت، وحشتی روانشناختی و کابوسوار خلق میکند
اپیزود Only a Dream از سریال Justice League یکی از ترسناکترین و روانشناختیترین داستانهای این دنیای انیمیشنی است. داستان با جنایتکاری به نام جان دی آغاز میشود که داوطلب یک آزمایش علمی میشود و قدرت ورود به رؤیاهای دیگران را پیدا میکند. او با تبدیل شدن به دکتر دستینی (Doctor Destiny)، شروع میکند به به دام انداختن اعضای لیگ عدالت در کابوسهای شخصیشان و مواجهه با ترسهای عمیق و فلجکنندهشان.
در این اپیزود، بتمن نقش ویژهای دارد؛ تنها کسی که با تمرکز ذهنی و کنترل روانی خود، میتواند مقاومت کند و از دام دکتر دستینی جان سالم به در ببرد. هر صحنه، ترس و اضطراب ذهنی قهرمانان را به تصویر میکشد و فضایی کابوسوار ایجاد میکند، شبیه به سبک فیلمهای کلاسیک ترسناک مانند A Nightmare on Elm Street، اما با تمرکز بر پیچیدگیهای شخصیتها و قدرت ذهن بر واقعیت.
«فقط یک رؤیا» بیش از آنکه درباره نبرد جسمانی باشد، درباره جنگ درونی انسانهاست. هر قهرمان با هراسهای خودش مواجه میشود و بتمن نشان میدهد که قدرت واقعی او نه در مشت و لگد، بلکه در تسلط بر ذهن و اراده است. این اپیزود بهخوبی نشان میدهد که تاریکی واقعی همیشه بیرون نیست؛ گاهی درون ماست و تنها قهرمانانی که با ترسهایشان روبهرو میشوند، میتوانند آن را مهار کنند.
«شیطان درون»؛ ادای دینی به میراث جک کربی

بتمن با اتریگان، شیطان جک کربی، و جادوگری نوجوان روبهرو میشود
اپیزود The Demon Within بتمن را رودرروی یکی از خلاقانهترین و کمتر دیدهشدهترین شخصیتهای جک کربی قرار میدهد: اتریگان، شیطان. داستان با پسزمینهای آرتوری آغاز میشود و تمرکز بر جادوگری جوان به نام کلاریون دارد، که با به دست آوردن نشان خاصی، کنترل کامل بر اتریگان پیدا میکند و او را به سگ نگهبان شخصی خود تبدیل میکند. بتمن و رابین باید این کودک را متوقف کنند و جیسون بلاد، میزبان اتریگان، را از دست کنترل او نجات دهند.
این اپیزود ترکیبی هیجانانگیز از جادو، هیولاها و نبرد قهرمانانه است و اولین حضور اتریگان را در خارج از کمیکها رقم میزند؛ جایی که برای بینندگان انیمیشن، تأثیرگذاری اولیهی این شخصیت شکل میگیرد. در دنیای چاپی، اتریگان همواره منبعی برای داستانهای تاریک، فانتزی و وحشت بوده و نسخه انیمیشنی، بهخوبی عدالت را به میراث جک کربی ادا میکند. حضور او در طول دنیای انیمیشنی دیسی (DCAU)، یادآور قدرت ترسناک و جادوییاش است و بارها بتمن را به جهانی فراطبیعی و جادویی بازمیگرداند.
«بر بالهای چرمین»؛ اپیزودی که هویت Batman: The Animated Series را تعریف کرد

دکتر لنگسترم با تبدیل شدن به مرد-خفاش، بتمن را با مرز میان وحشت و تراژدی روبهرو میکند
اپیزود On Leather Wings بتمن را درگیر تحقیقی دربارهی مجموعهای از حملات خشونتآمیز در گاتهام میکند که به اشتباه به شوالیه تاریکی نسبت داده شدهاند. بررسیها او را به دکتر کرک لنگسترم میرساند، دانشمندی که در زمینهی مهندسی زیستی و آزمایش روی خفاشها فعالیت میکند. وقتی لنگسترم محلول خود را مینوشد، تبدیل به مرد-خفاش (Man-Bat) میشود و درست به موقع برای رویارویی با بتمن آماده میشود.
با اینکه این اپیزود تنها دومین قسمت از سریال بود، توانست تعادل بینظیری میان وحشت و تراژدی ایجاد کند؛ همان ویژگیای که در نهایت هویت کل سریال را شکل داد. Batman: The Animated Series با بازتعریف شخصیتهای کلاسیک و معرفی شروران تازه، قدرت خود را در خلق داستانهایی ترسناک و در عین حال انسانی ثابت کرد. «بر بالهای چرمین» هنوز یکی از ترسناکترین و بهیادماندنیترین داستانهای این مجموعه به شمار میرود.
جمعبندی؛ شما در شب هالووین کدام بتمن را تماشا میکنید؟
ده اپیزود ترسناک بتمن که در این متن بررسی شدند، نمونهای بینظیر از ترکیب وحشت، تراژدی و هیجان در دنیای انیمیشنی دیسی هستند. از مواجهه با خونآشامها و گرگینهها گرفته تا شبحها، روباتهای سایبرنتیک و کابوسهای ذهنی، هر داستان تصویری متفاوت از تاریکی و تهدید ارائه میدهد و نشان میدهد که بتمن تنها با قدرت جسمانی نیست که قهرمان است، بلکه با هوش، اراده و تسلط بر ترسهای خود نیز بر دشمنان غلبه میکند.
این اپیزودها نه تنها جذابیت و هیجان برای مخاطب فراهم میکنند، بلکه عمق روانی و اخلاقی شخصیتها را نیز به نمایش میگذارند و ثابت میکنند که دنیای گاتهام همواره ترکیبی از وحشت، رمز و راز و تراژدی است.
منبع: CBR
اعترافات جنجالی یوتوبرهای فارسی؛ میزگیم با بیگزموگ
نظرات