فیلمهای ترسناک بسیار متنوعاند و ژانر وحشت، ژانرهای فرعی زیادی دارد. این یعنی هرکدام از آنها از در متفاوتی برای ترساندن ما و شما وارد میشوند؛ از کارهای گرافیکی تا ایجاد ترسهای رواشناختی یا اتفاقات لحظهای و حتی بیرون کشیدن دل و روده کسیکه از آن حوالی میگذرد. هر فیلمی راهی برای ترساندن پیدا میکند. بعضی از این فیلمها بلافاصله وارد عمل میشوند و شما در در یک ترن هوایی میاندازند که مسیرش از یکی از طبقات جهنم میگذرد! و اجازه نفس کشیدن به شما نمیدهند. در این مطلب چند فیلم ترسناک جالب را باهم مرور میکنیم که به آرامی و قدم به قدم ترسناک شده و شما را حسابی غافلگیر میکنند.
اما، بعضی کارگردانها ترجیح میدهند اتفاقات را به زمان واگذار کنند و آرام آرام دامشان را برای رساندنتان پهن میکنند. یعنی تمام مدت لبه صندلی نشستهاید و میدانید یک جای کار درست نیست ولی کجا؟ چه چیزی قرار است دنیا را روی سر کاراکترهای فیلم خراب کند؟ نمیدانیم! این فیلمها مرموزاند و روانتان را با یک تهدید بالقوه یا موقعیت خاص به بازی میگیرند؛ فیلمهایی که آرامآرام ترسناک میشوند.
Angel Heart
قلب فرشته از آلن پارکر (Alan Parker) یکی از این فیلمهاست که از ۱۹۸۷ آمده تا آرامآرام بترساندمان. فیلم درباره یک بازرس خصوصی نیویورکی بهنام میکی رورک (Mickey Rourke) است. او درمورد ناپدید شدن مردی بهنام جانی فاوریت (Johnny Favorite) در نیواورلئان تحقیق میکند. فیلم، ببینده را به سفری گیجکننده میبرد که در نهایت به خشونت و قتل ختم میشود.
داستان Angel Heart بهآرامی و در طول ۱۱۳ دقیقه شکل میگیرد. کمکم ترس در آن میخزد و بهتدریج از نئونوار به فیلم ترسناک روانشناختی تبدیل میشود. رابرت دنیرو (Robert De Niro) هم نقشی بهیادماندنی و وهمآور را در این فیلم ایفا میکند. او کسی است که وقایع را بهصورت مرموزی دستکاری میکند و بیشتر از آنچه که انتظارش را دارید در ماجرا دخیل است.
We Are Still Here
با اینکه اکران محدودی داشت، اما ساخته ۲۰۱۵ تد کینگان (Ted Geoghegan) بهدرستی جزء فیلمهای ترسناک تحسینشده آن سال است. اینجا، با خانوادهای همراه میشویم که به شهر کوچکی در نیوانگلد نقل مکان میکنند. قدم اول در فیلمهای ترسناک: با یک خانه عادی طرف نیستیم! دقیقا اینبار هم همین است. آنها متوجه میشوند خانهشان رازهای وحشتناکی از صاحبان قبلیاش یعنی خانواده Dagmar در خودش دارد. البته با چیزی بیشتر از ترس و فرارهای معمول در خانههای تسخیرشده روبهرو هستید. We Are Still Here شما را به قلمروی ناپایداری بین پیامدهای اجتماعی و روانشناختی شر میبرد و با یک پایان انفجاری میخکوبتان میکند. از نظر بصری با اثری قابل توجه مواجه هستید که تروماهای نسل به نسل را بهخوبی نشان میدهد.
The Witch
اولین کارگردانی رابرت اگرز (Robert Eggers) یک شاهکار ترسناک فولکلور است که با انواع شیاطین و جادوگری سروکار دارد. ساحره، فیلم کمهزینهای است که زیاد هم سراغ بازیگران بزرگ نرفته. (یادتان باشد زمان ساخت فیلم، آنیا تیلور جوی، هنوز آنقدرها ستاره نشده بود.) با زدن دکمه پلی The Witch، خودتان را به یک کابوس کلاستروفوبیک میبرید که تمرکزش بر فضا و شخصیتهاست. سوالهای زیادی مطرح میشود و آخر کار، ببینیده جواب آنها را میگیرد. اما قبل از هرچیز، در دل فیلم، به باورهای خرافی و شکبرانگیز بودن آنها پرداخته میشود. ساحره، با مضامین مردسالاری، استقلال و جنسیت بازی میکند و فیلمی عمیق است که ردی از ترسِ فیلمیهایی که آرامآرام ترسناک میشوند را بر خاطرتان بهجا میگذارد.
Hereditary
اولین فیلم بلند آری استر (Ari Aster) نمونه کاملی از فیلمی است که اول تماشاگران را برحسب انتظارات خاصشان جلب میکند و برایشان طمعه میگذارد. بعد در یک لحظه تکاندهنده مسیر داستان را تغییر میدهد و جلوی نمایشگر میخکوبتان میکند. تمام سرنخها در طول قسمت اول فیلم به ببینده داده میشود. اما پاسخها بهشکلی غیر قابل پیشبینی و آزاردهنده خودشان را آشکار میکنند.
Hereditary بیشتر روی مصیبیتهای کاراکترهایش تمرکز میکند و وقتش را صرف این میکند که ما را به نسخه خاص خودش از دنیایی جهنمی ببرد. با دیدن این فیلم لحظهای احساس امنیت نمیکنید. چون هیچوقت نمیدانید سروکله غافلگیری بعدی کجا پیدا میشود.
The Shining
درخشش مثل یک فشارسنج عمل میکند. احتمالا بهنوعی گل سرسبد این سبک فیلمهاست که بسیاری، حتی آنهایی که طرفدار این ژانر نیستند هم اسمش را شنیدهاند. به هرحال، شاهکار کوبریک و استیون کینگ است! The Shining، آرامآرام فشار بیشتری را به ببینندههایش تحمیل میکند. درست مثل شخصیت اصلیش جک تورنس (Jack Torrance) که به همان آرامی عقلش را ازدست میدهد! تماشاگر میداند چه اتفاقی قرار است بیفتد و گاهگاهی در دام تصاویر کابوسوار میافتد و قلبش تندتر میزند. کارگردان، استنلی کوبریک (Stanley Kubrick) خوب میداند چطور تماشاگرانش را قبلاز رها کردن در جهنم، پشت درهای انتظار نگه دارد.
در هیچ گوشهای از درخشش نمیتوانید نقطهای امن پیدا کنید و نفس تازه کنید. موسیقی غمگین و آزاردهنده زیر پوستتان میخزد درحالی که، دنی، پسر خانواده، تصاویری عجیب و ترسناک میبیند. فستیوال مالیخولیایی با ویژگیهای دو کاراکتر دیگر یعنی جک که مردی وحشتناک و تلخ است و همسرش وندی که عصبی است تکمیل میشود. باوجود دیالوگهای طولانی و صحنههای سنگین، فضای تاریکی که روی هتل سایه انداخته است محو نمیشود. بلکه هرچه به آخر فیلم نزدیک میشویم بیرحمانهتر خودش را نشان میدهد.
Midsommar
یک شاهکار دیگر از آری آستر؛ بهنظر او دارد به ستاره زنده این ژانر فرعی در هالیوود تبدیل میشود و ما هم دوتا از آثار او را در لیستمان از بهترین فیلمهایی که آرامآرام ترسناک میشوند گذاشتهایم. میدسومار از یک نظر از نسبت به مرد حصیری (The Wicker Man) سرراستتر است و چرخشی تازه به یک داستان ترسناک فولکلور یا عامیانه میدهد.
مثل موروثی (Hereditary)، این فیلم هم از ابتدا حالوهوایی تاریک و کسلکننده دارد. ناراحتی و عدم قطعیت هم اجزای جداییناپذیر فیلماند که از ابتدا تا آخر دنبالتان میکنند. به هیچکس نمیتوان اعتماد کرد…هیچچیز آنطور که بهنظر میرسد نیست…پایانبندی فیلم اجتنابناپذیر است و احتمالا خیلیها حدسش را میزنند. اما هنر استر این است که ببیندهها را منتظر اوج داستان نگه دارد و بهنظر میرسد که از این کارش حسابی هم لذت میبرد.
Rosemary’s Baby
یکی از معروفترین فلیمهای ژانر وحشت بچه رزماری است. البته شهرت به خود فیلم محدود نمیشود و اتفاقات وحشتناکی که خارج از دنیای فیلم و همزمان با آن رخ دادهاند در معروفیتش بیتاثیر نبودهاند.
این فیلم رومن پولانسکی (Roman Polanski) یک ترسناک ماورالطبیعی است که در آپارتمانی در مرکز شهر نیویورک میگذرد. این، به فیلم حالت واقعگرایانهتری میدهد. شخصیتهای فیلم آشنا هستند و در ابتدا دوستداشتنی بهنظر میرسند.
مثل بسیاری دیگر از فیلمهای این لیست، در Rosemary’s Baby هم با شخصیتهایی بهظاهر بیگناه روبهرو هستیم. اما بهمرور زمان بخشهای تاریک وجودشان آشکار میشود و راز ترسناک بر ملا میشود. لحظات و اتفاقاتی که کوچک و بیاهمیت بهنظر میرسند در آخر کنار هم قرار میگیرند و وقتی پازل تکمیل شود میفهمید که چقدر مهم بودهاند.
فیلم ۱۹۶۸ پولانسکی در زمان اکرانش هم بسیار بحثبرانگیز شده بود و هنوز یکی از فیلمهای مهم برای طرفداران متعصب ژانر وحشت است.
The Wicker Man
مرد حصیری ساخته رابین هاردی (Robin Hardy) بهعنوان یکی از بهترین فیلمهای ترسناک دهه ۱۹۷۰ شناخته میشود. در این فیلم کریستوفر لی (Christopher Lee) نمایشی عللی دارد و بهنظر بسیاری بهترین اثر دوران حرفهای اوست. در فیلم برخورد تضادآمیز بین مسیحیت و آیینهای سلتیک بهخوبی به نمایش در میآیند. حتی اگر برای رسیدن به اوج فیلم زمان لازم باشد، ادوارد وودوارد (Edward Woodward) و لی حقهای در آستین داردند تا علاقه مخاطب را حفظ کنند.
بالاتر هم به این فیلم اشاره کردید و اگر یادتان نرفته باشد، The Wicker Man فیلمی ترسناک با تم فولکلور و عامیانه است. فیلم، در این ژانر فرعی بهشدت تاثیرگذار بوده است و حی استانداردهای جدید برای فیلمهایی که آرامآرام ترسناک میشوند ارائه میکند.
پرونده دختری گمشده در این جزیره عجیب در جریان است…و به هیچکس نمیتوان اعتماد کرد. هاوی در این مکان وهمآلود تنهاست. تمام سرنخهایی که روی هم جمع میشوند به ویرانگری پایان فیلم میافزایند؛ چیزیکه باید یکی از از بهیادماندنیترین و وحشتناکترین فیلمهای تاریخ سینما باشد. غمافزا با شوخطبعی تاریک…یک کلاسیک.
We Are What We Are
ما همانیم که هستیم، فیلم آزاردهندهای درمورد خانوادهای آدمخوار است که اجازه میدهند مذهب، کنترل زندگیشان را در دست بگیرد! انتقاد از افراطیگری مذهبی در طول فیلم آرامآرام ساخته و پرداخته میشود و درمان آدمخواری به سرراستترین شکل ممکن و بدون هیچ اضافهکاریای انجام میشود. نقطه قوت We Are What We Are در این است که فضایی خوابمانند و عبوس ایجاد میکند. البته تا آخر هم این فضا را حفظ میکند. فیلم زمان زیادی صرف میکند تا به تاثیرات مخرب بنیادگرایی مذهبی بر خانواده و جامعه بپردازد، پس احتمالا ارزش این پیمایش آهسته و تکتک قرار دادن اجزا روی هم را دارد.
The Uninvited
بین همه داستانهای کلاسیکی که حول محور ارواح میچرخند و از هالیوود بیرون آمدهاند، خیلیها The Uninvited را یکی از بهترینها میدانند. فیلم لوئیس آلن در سال ۱۹۴۴ عرضه شد و یکی از اولین فیلمهای هالیوودی تسخیرشده بود! این فیلم مسیر زیادی را برای بهبود این دسته از فیلمهای وحشت پیمود. دعوتنشده، فیلمی زیبا و خوشذوق است و بازی گیل راسل (Gail Russell) در نقش استلا مردیت (Stella Meredith) در آن میدرخشد. او حضور روح را حس میکند و تصور میکند که مادرش است. دعوتنشده یکی از بهترین فیلمهای ادوار هالیوود در بین فیلمهایی است که آرامآرام ترسناک میشوند.
A Girl Walks Home Alone At Night
دنبال جواهرات پنهان ژانر وحشت هستید؟ از زیرورو کردن جشنوارههای فیلم هم چیزهای جالبی نسیبتان میشود. یکی از فیلمهای قابل توجه جشنوارهای در ژانر وحشت دختری در شب تنها به خانه میرود است. فیلم ساخته آنا لیلی امیرپور (Ana Lily Amirpour) است که برای اولینبار در ساندنس ۲۰۱۴ اکران شد. فیلم درباره خونآشامی تنها و مطرود بهنام آرش است. ماجرا، همزمان آزاردهنده و بهشکل غیرقابل مقاومتی شیرین است!
A Girl Walks Home Alone at Night مضامین فمنیستی جسورانهای دارد. اما چیزیکه آن را از دیگر فیلمها متمایز میکند جلوههای بصری جذابش است. شیلا وند (Sheila Vand) در نقش خونآشامی حیلهگر که با هویتش مبارزه میکند اجرای بسیار خوبی ارائه میدهد.
The House Of The Devil
تای وست (Ti West) بهخاطر فیلمهایی که آرامآرام ترسناک میشوند، مانند The Innkeepers و The House of the Devil مشهور شده است. دومی، ماجرای یک دانشجو کالج را دنبال میکند که بهشدت به پول نیاز دارد. او کاری را قبول میکند که بهنظر میرسد پرستاری ساده از کودک است.
جوسلین دوناهو (Jocelin Donahue) بهخوبی از پس نقش سامانتا هیوز برمیآید. تام نونان (Tom Noonan) هم در نقش آقای اولمان (Mr. Ulman) که شخصیتی چندشآور دارد عملکرد خوبی دارد. فیلم بهخوبی، بازگشتی به فیلمهای ترسناک دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ دارد. اما توانسته تازگی خودش را هم حفظ کند. خیالتان راحت؛ خانه شیطان یک فیلم ترسناک تاثیرگذار است نه یک نوستالژی دمدستی.
Hour Of The Wolf
ساعت گرگ اینگمار برگمان (Ingmar Bergman) یکی از ترسناکترین فیلمهایی است که تا حالا ساخته شده است. Hour of the Wolf بهعنوان یک فیلم گوتیک درخشان ستایش شده است. فیلم از چندتایی صحنه غافلگیرانه هم استفاده میکند تا شما را از جا بپراند. ماکس فون سیدو (Max von Sydow) نقش یوهان بورگ (Johan Borg) را بازی میکند. او با رد آسیبها و تروماهای دوران کودکیاش تسخیر شده است.
برگمان نابغه در کارنامهاش چندین فیلم دارد که میتوانند مخاطبان را بیازارند. اما هیچکدامشان تا اندازه ساعت گرگ پیش نمیروند. بهنظر میآید، بسیاری از شخصیتها توهمات بورگ و همسر باردارش هستند. این، جای زیادی برای تعبیر و تفسیر Hour of the Wolf باقی میگذارد. فیلمهایی که آرامآرام ترسناک میشوند، از این ترسناکتر نمیشوند!
Barbarian
از نظر طرح اصلی، بربرین، یک فیلم سنتی ژانر وحشت است و البته بهاندازه کافی شگفتآور. شیوه فیلمبرداری، این فیلم را متمایز میکند. زک کرگر (Zach Cregger) کارگردان فیلم هم تا جای ممکن ذرهذره، تمام قطرات ممکن تنش و اضطراب را از دل سکانسها بیرون میکشد تا عرق سرد روی پیشانی شما بنشاند.
حرکت فیلم کند است و به سمتی میرود که بیننده میداند باید منتظر یک پیچش داستانی باشد. البته تغییر لحن قابل توجهی در وسط فیلم تماشاگر را از فضا دور میکند. Barbarian تا جای ممکن شما را در میان حدس و گمان سرگردان میکند.
The Blair Witch Project
تلاش برای روی پرده آوردن ردپای واقعی وحشت! پروژه جادوگر بیلر در زمان خودش واقعی بهنظر میرسید. فیلم از آنهایی بود که آرامآرام ترسناک میشوند. بههمین خاطر تماشاگر با شخصیتها احساس نزدیکی میکند و درطول ماجراجوییهای رازآلود با آنها همراه میشود و ارتباط برقرار میکند. لرزشهای دوربین، تشخیص اینکه واقعا چه چیزی را دیدهاید یا ندیدهاید برایتان سخت میکند. آنها واقعا وارد میدان میشوند و از چشمهایشان میتوانید بخوانید این سه دانشجوی فیلمساز در پی چه هستن. اما همهچیز با پایان عجیبوغریب کنار هم قرار میگیرد.
Get Out
فیلم، بازیهای زیادی دارد و خوب تماشاگر را سرگردان میکند. Get out بیسروصدا اما آزاردهنده است. در تمام صحنههای فیلم احساس میکنید که یکجای کار میلنگد و این حس رهایتان نمیکند. دلهره میگیرید و میخواهید ببینید چه بلایی سر شخصیت اصلی فیلم میآید. مثل بسیاری از فیلمهای این لیست Get Out هم شخصیت محور است و روی ترسهای واقعی کاراکتر سرمایهگذاری میکند. ترسهایی که بهآرامی و در طول زمان ساخته میشوند.
دنیل کالویا (Daniel Kaluuya) بهعنوان نقش اصلی فیلم عملکر فوقالعادهای دارد. ببینده خیلی سریع با او همراه میشود تا واقعیتهای وحشتناک زندگی پارتنرش را کشف کند.
The Haunting
هر آنچه از فیلمهایی که آرامآرام ترسناک میشوند انتظار دارید را در اینجا پیدا میکنید. قرار است با اولین افرادی که گذارشان به خانه شوم Hill House افتاده روبهرو شویم. فیلم بیشتر از همه روی شخصیت الینور (Elenor) تمرکز میکند که نامتعادل بهنظر میرسد. بخشی از فیلم به این میپردازد که آیا این اتفاقات ماورالطبیعه واقعا رخ میدهند یا همه آنها فقط در ذهن الینور جریان دارند.
ترسها سادههستند؛ صداهای شبانه خانه، در زدنهای شریرانه و غیره. همین فیلم را واقعیتر و باورپذیرتر میکند. البته این واقعیت را هم به لیست اضافه کنید، که شما هرگز هیولا را نمیبینید. تسخیر از زمان بهخوبی استفاده میکند و عجلهای برای آشکار کردن رازهایش ندارد تا فضای مناسب برای پایانبندی انفجاری را بسازد.
۱۰ بازی عجیب غریبی که هیچوقت دستمان به آنها نرسید
جمعبندی
کنترل را بردارید و تلویزون را روشن کنید. روی مبل لم بدهید و بگذارید فیلم زیر پوستتان بخزد، ترس زیر پوستتان بخزد… شاید تا چندروز با احتیاط قدم بردارید و با یک چشم پشت سرتان را بپایید. این کاری است که فیلمهایی که آرامآرام ترسناک میشوند با شما میکنند. خبری از غافلگیریهای زیاد و اتفاقات عجیب نیست. اضطراب و تنش در تمام طول فیلم دنبالتان میدود و آخر یقهتان را میچسبد. شما برای تجربه عمیق ترس کدام فیلم را در لیست تماشای آخر هفتهتان گذاشته اید؟
فیلمهای اصطلاحا Slow-burn زیادی وجود دارد که طرفداران ژانر وحشت باید ببینند. اما از بینها میتوانیم به Midsommar، The Shining، Angle Heart، Rosemary’s Baby و The House of the Devil اشاره کنیم. میتوانید لیست کاملتر این فیلمها را در همین مقاله ببینید و با حالوهوای آنها بیشتر آشنا شوید.
یکی از موضوعات مورد علاقه کارگردانیهایی که سراغ این ژانر در زیرمجموعه وحشت میروند داستانهای عامیانه است. Midsommar آری آستر، The Witch رابریت اگر و The Wicker Man رابین هاری از آنهایی هستند که در سالهای اخیر بسیار محبوب بودند و خیلیها را ترساندهاند.
جای American psycho تو لیست خالی بود البته شاید چون اسلشر بود تو لیست قرار نگرفته بود