اشرار دنیای سینمایی بتمن، در طول تاریخ، جملات ماندگاری را بر زبان رانده‌اند که در فرهنگ عامه به‌عنوان برخی از برجسته‌ترین دیالوگ‌ها در داستان‌های ابرقهرمانی شناخته می‌شوند. آوازه بی‌بدیل بتمن در خلق برترین شخصیت‌های کمیک‌بوکی، ریشه در خصایص و آرمان‌های منحصربه‌فردِ آنتاگونیست‌های تقریباً تمامی فیلم‌های او دارد. خصایصی که در دیالوگ‌های نقل‌قول شدة ایشان، متجلی گشته است. از جوکرِ جاودانة جک نیکلسون تا ریدلرِ مغرورِ پل دانو، بتمن در کارزارهای سینمایی خویش برای عدالت، با فصیح‌ترین سخنوران روبرو شده است.

هر یک از نقل‌قول‌های مشهور شخصیت‌های شرور فیلم‌های بتمن، به دلایل خاص خود حائز اهمیت و قابل‌تأمل است. این جملات گاه حاوی نقدی تند و گزنده به بتمن، بروس وین یا حتی تمدن مدرن هستند و کیفرخواستی کوبنده علیه باورهای پیش‌فرض ارائه می‌کنند. چنین جملاتی مخاطبان را به طور واقعی درگیر می‌کنند و آنها را وادار به زیرسؤال‌بردن برداشت خود از داستان و مفاهیم آن می‌کنند. در مواقع دیگر، این نقل‌قول‌ها صرفاً جملاتی پرشور و تأثیرگذار هستند که حتی پس از ترک زمینه صحنه‌ای که در آن به کار رفته‌اند، در ذهن مخاطب طنین‌انداز می‌شوند و تا مدت‌ها در یاد او باقی می‌مانند.

۱۲. «با شیطان در مهتاب کم‌رنگ رقصیده‌ای؟»

جک نیکلسون در نقش جوکر به بروس وین در فیلم بتمن (۱۹۸۹)

سال‌های متمادی از اکران فیلم بتمن و نقش‌آفرینی جک نیکلسون در نقش جوکر با آن پوزخند غار مانندش می‌گذرد، اما کلمات هولناک او همچنان در اذهان مخاطبان نقش بسته است. جوکر در طول فیلم در لحظات متعددی از قربانیان خود سؤالی عجیب می‌پرسد: «با شیطان در مهتاب کم‌رنگ رقصیده‌ای؟». این جمله کلیدی در نهایت منجر به کشف هویت واقعی جوکر توسط بتمن می‌شود و او را به‌عنوان قاتل بی‌رحم پدر و مادرش معرفی می‌کند.

در نگاه اول، این سؤال ژرف و فلسفی به نظر می‌رسد و درک معنای عمیق آن دشوار است. بااین‌حال، خود جوکر اذعان می‌کند که این سؤال در واقع بی‌معنی و صرفاً یک شوخی دیگر در میان انبوه شوخی‌های مرگبار اوست. با وجود این، این جمله به لحاظ بار معنایی و القای حس ترس و وحشت، همچنان از قدرت و تأثیرگذاری بالایی برخوردار است و لرزه بر اندام هر شنونده‌ای می‌اندازد.

۱۱. «فکر می‌کنی تاریکی متحد توئه؟ تو فقط تاریکی رو انتخاب کردی. من تو اون به دنیا اومدم، باهاش شکل گرفتم.»

بین (با بازی تام هاردی) و بتمن در فیلم «شوالیه تاریکی برمی‌خیزد» (۲۰۱۲)

در فیلم سینمایی «شوالیه تاریکی برمی‌خیزد» (۲۰۱۲)، شخصیت بین (با بازی تام هاردی)، با تکیه بر قدرت بدنی استثنایی و نبوغ تاکتیکی خود، یکی از دشوارترین موانع را برای بتمنِ تا دندان مجهزِ کریستین بیل ایجاد می‌کند. تقابل این قهرمان و شخصیت منفی داستان، در طی نبرد تن‌به‌تن نفس‌گیر آن‌ها در اعماق فاضلاب‌های گاتهام به اوج خود می‌رسد. این رویارویی نه‌تنها شامل ضربات فیزیکی سنگین است که به‌عنوان یکی از خشن‌ترین نبردهای سری فیلم‌های بتمن شناخته می‌شود، بلکه هویت واقعی بتمن را نیز زیر ذره‌بین ذهن تحلیل‌گر بین قرار می‌دهد و بدین وسیله، نقاط ضعف روانی و احساسی بروس وین را آشکار می‌سازد.

بین با صدای لرزان خاص خود که توسط ماسک گاز خوفناکش خفه شده، بیان می‌کند که بتمن «تنها تاریکی را انتخاب کرده است»، در مقایسه با خود او که «در تاریکی زاده شده و با آن شکل‌گرفته است». به‌عبارت‌دیگر، بین، بتمن را به دلیل اتخاذ شخصیت یک جنگجوی شب‌هنگام که تنها بخش کوچکی از آسیب‌های دوران کودکی و آموزش‌های طاقت‌فرسای او تحت‌نظر «لیگ سایه‌ها» را تجربه کرده است، به باد انتقاد می‌گیرد. برای تأکید بر ادعای خود، بین درست همانند آنچه در کمیک‌ها به تصویر کشیده شده، کمر بتمن را روی زانوی خود می‌شکند و با کلمات و ضربات مشت، «شوالیه تاریکی» را متحمل شکستی سهمگین می‌کند.

۱۰.  «وقتی شرایط سخت میشه، این مردم “متمدن” چیکار میکنن؟ اونا همدیگرو میخورن.»

بازجویی هیث لجر در نقش جوکر در شوالیه تاریکی (۲۰۰۸)

نقش‌آفرینی هیث لجر در نقش جوکر در فیلم «شوالیه تاریکی»، به دلایل متعددی، نه‌تنها در میان فیلم‌های بتمن بلکه در تاریخ سینما، به‌عنوان یکی از نمادین‌ترین شخصیت‌های منفی شناخته می‌شود. جوکر با دیالوگ‌های عمیق و بیان شیوا و آزاردهنده‌ای که خاص خود اوست، به‌نقد مفهومی و قانع‌کنندة سیستم‌های قدرت می‌پردازد و حامی هرج‌ومرج مطلق به شمار می‌رود.

هیچ صحنه‌ای به اندازة صحنة بازجویی، شخصیت کاریزماتیک اما خطرناک جوکر را به تصویر نمی‌کشد. جایی که بتمن با اصراری جدی در تلاش است تا اطلاعاتی را از دلقک زندانی دنیای جنایت به دست آورد.

جوکر با درک ماهیت منحصربه‌فرد بتمن در مقایسه با دنیای اطرافش، دیدگاه خود را در مورد اکثر انسان‌ها با او در میان می‌گذارد: «وقتی شرایط سخت میشه، این مردم متمدن چیکار میکنن؟ اونا همدیگرو میخورن…» او در ادامه با لحنی آزاردهنده ادعا می‌کند که «من یک هیولا نیستم. فقط جلوتر از بقیه هستم.»  این نقل‌قول تأمل‌برانگیز، هم بتمن و هم مخاطبان را در ناامیدی ناشی از اثبات اشتباه جوکر رها می‌کند.

۹. «اسم من آزوالد نیست! پنگوئن است! من انسان نیستم! من یک حیوانم!»

پنگوئن خطاب به نوچه‌اش پس از سخنرانی فاجعه‌بارش در فیلم بازگشت بتمن (۱۹۹۲)

در مقایسه با شخصیت‌های شرور باکلاس و سخنور بتمن، پنگوئنِ دنی دویتو فاقد بلاغت کلامی است و بیشتر شبیه موجودی درنده‌خو به نظر می‌رسد تا یک نامزد شهرداری از طبقة اشراف. این تضاد میان ماهیت هیولایی اوزوالد کوپلبات و جاه‌طلبی‌های والای او برای فرمانروایی بر سیستمی که او را طرد کرده، منجر به خلق شخصیتی با قوس تحول جذاب و نهایتاً خطرناک می‌شود.

پس از آنکه بتمن با پخش یک نوار ضبط‌شده رسواکننده، سخنرانی او را به هم می‌ریزد، پنگوئن خشمگین به باغ‌وحش بازمی‌گردد تا برای همیشه درمورد هویت خود تصمیم‌گیری کند. در نهایت، اوزوالد کوپلبات تصمیم می‌گیرد تمامی تظاهر به انسانیت را کنار گذاشته و ماهیت واقعی خود به‌عنوان پنگوئن را بپذیرد. او خطاب به یکی از زیردستانش که گستاخانه به سخنرانی‌اش تبریک گفته بود، فریاد می‌زند: «اسم من اوزوالد نیست! پنگوئن است! من انسان نیستم! من یک حیوانم!» با کنارگذاشتن هرگونه ادب ظاهری و تسلیم در برابر غرایز حیوانی، پنگوئن رسماً لقبش را می‌پذیرد و به موجودی به‌مراتب خطرناک‌تر و دیوانه‌وارتر تبدیل می‌شود.

۸. «همون کوفتی که لیاقتشو داری می‌گیری.»

واکین فینیکس در نقش جوکر در برنامه گفتگوی موری در فیلم جوکر (۲۰۱۹)

اگرچه فیلم جوکر (۲۰۱۹) مستقیماً به فیلم‌های بتمن مرتبط نیست، اما بر روی نمادین‌ترین شخصیت شرور او، جوکر، تمرکز می‌کند. نقش‌آفرینی درخشان واکین فینیکس در نقش این شخصیت اصلی، برای او جایزه اسکار را به ارمغان آورد. بخشی از قدرت این اجرا، نحوة هنرمندانه و تکان‌دهندة فینیکس در ارائة برخی دیالوگ‌ها بود. این دیالوگ‌ها، بی‌رحمی‌ای را که او شخصاً تجربه کرده بود، به طور خلاصه منعکس می‌کردند. پس از آن که جوکر توسط فردی که او را الگوی خود می‌دانست، مورد تمسخر قرار می‌گیرد، با ماسکی به شکل دلقک که شوخی‌ای مرگبار را پنهان می‌کند، در مقابل او ظاهر می‌شود.

جوکر با لحنی خطاب به موری، مجری برنامه، سؤالی تأملی مطرح می‌کند: «وقتی یه آدم تنها و بیمار روانی رو با جامعه‌ای که طردش می‌کنه و مثل آشغال باهاش رفتار می‌کنه، در کنار هم قرار می‌دی، چی به دست میاد؟» این پرسش، اضطراب مجری برنامه را تشدید می‌کند. پیش از آن که نیروهای امنیتی جوکر را از صحنه دور کنند، او به‌سادگی پاسخ می‌دهد: «همون کوفتی که لیاقتشو داری می‌گیری» و با بیرون‌کشیدن سلاح خود، موری را به قتل می‌رساند. این صحنة تکان‌دهنده، تجسم نهایی تمامی آزار و اذیت‌هایی است که آرتور فلک برای تبدیل‌شدن به جوکر متحمل شده بود و سرانجام او را به عصیان در برابر دنیای اطرافش وادار می‌کند.

۷. «اگر دانش قدرت است، پس من خدا هستم!»

جمله‌ای که شخصیت ریدلر با بازی جیم‌کری در فیلم «بتمن برای همیشه» (۱۹۹۵) هنگام توضیح نقشه خود برای بتمن بیان می‌کند

در فیلم «بتمن برای همیشه» (۱۹۹۵)، شخصیت ریدلر با بازی جیم‌کری، خطاب به بتمن، نقشه شوم خود را با این جمله کلیدی بیان می‌کند: «اگر دانش قدرت است، پس من خدا هستم!»

اگرچه فیلم «بتمن برای همیشه» در مقام مقایسه با آثاری چون «شوالیه تاریکی» و «جوکر» در زمره بهترین آثار ابرقهرمانی قرار نمی‌گیرد، اما این فیلم درک عمیقی از شخصیت ریدلر به نمایش می‌گذارد، نکته‌ای که اجرای اغراق‌آمیز جیم‌کری نیز بر آن صحه می‌گذارد. در این دنباله بر فیلم بتمن به کارگردانی تیم برتون، ریدلر قصد دارد با استفاده از دستگاه تله‌‌پاتیک قدرتمند خود، دانش هزاران نفر از اهالی گاتهام را به طور هم‌زمان جذب کند و بدین ترتیب، با بتمن روبرو شود.

ریدلر، همانند هر شخصیت شرور خودشیفته‌ای، برای شرح نقشه خود برای دشمن دیرینه‌اش، بتمن، مکث می‌کند و بدین‌طریق، میزان جنون و خودبزرگ‌بینی مفرط خود را به رخ می‌کشد. ریدلر باهدف تصاحب نیروی مغزی کل شهر، به این جمله کلیدی متوسل می‌شود: «اگر دانش قدرت است، پس من خدا هستم!» با وجود اجرای اغراق‌آمیز جیم‌کری در نقش ادوارد نیگما، این جمله به‌درستی ماهیت آرمان‌های شرور اصلی کمیک را منعکس می‌کند.

۶. «چه چیزی دایناسورها را کشت؟ عصر یخ‌بندان! »

ارنولد شوارتزنگر در نقش مستر فریز در صحنه نبرد موزه در فیلم بتمن و رابین (۱۹۹۷)

در فیلم‌های بتمن، ماندگاریِ دیالوگ‌های شرورانِ به‌یادماندنی، الزاماً به سبب عمق شخصیت‌پردازی یا بار فلسفی آن‌ها رقم نمی‌خورد. گاه، عبارتی به‌غایت غیرجدی که باحرارت و لحن مناسب ادا شود، برای ثبت‌شدن در تاریخچة فیلم‌های بتمن و ژانر ابرقهرمانی، هرچند به دلایل نامتعارف، کافی است. نمونة بارز این موضوع، مستر فریز در فیلم به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفتة «بتمن و رابین» است که بی‌تردید یکی از عجیب‌ترین نقش‌هایی است که تاکنون برای آرنولد شوارتزنگر در نظر گرفته شده است.

در این فیلم، شخصیت مستر فریز که در اصل دانشمندی آرام و متخصص در زمینه سرماشناسی است، به موجودی عظیم‌الجثه با ویژگی‌های سبک استیم‌پانک و علاقه‌ای افراطی به بازی‌های کلامی مرتبط با یخ تبدیل شده است، همان‌طور که بارها در «بتمن و رابین» شاهد آن هستیم. یکی از برجسته‌ترین (به‌جای آزاردهنده‌ترین) این جناس‌ها در جریان نبردی پرآشوب در موزة تاریخ طبیعی گاتهام رقم می‌خورد، جایی که مجموعة دایناسورها به‌شدت تحت‌تأثیر انفجارهای یخی فریز قرار می‌گیرند. بااین‌حال، مستر فریز لطف می‌کند و با گفتنِ جملة «چه چیزی دایناسورها را کشت؟ عصر یخ‌بندان!» یک درس تاریخی به شکل جناس به مخاطبان ارائه می‌دهد. گرچه این جمله از لحاظ علمی نادرست است، اما جسورانه و تا حدودی طنزآلود به نظر می‌رسد.

۵.  «اگر خود را وقف آرمانی والا کنی، دیگر کسی نمی‌تواند مانع تو شود و در آن صورت به چیزی فراتر از یک انسان تبدیل خواهی شد: یک افسانه.»

لیام نیسون در نقش هانری داکارد، مربی بروس وین در فیلم سینمایی «بتمن آغاز می‌کند» محصول سال ۲۰۰۵

در مواجهه با بتمن، اغلب تبهکاران قصد تهدید، ارعاب و یا تردید او نسبت به اعتقادات راسخش را دارند. بااین‌حال، به‌ندرت پیش می‌آید که سخنان یک شخصیت منفی، شوالیه تاریکی را به کنش واداشته و یا حتی الهام‌بخش او شود. نمونه‌ای از این اتفاق نادر، در دوران اولیه فعالیت بروس وین به‌عنوان یک مبارز با لباس‌شخصی در فیلم «بتمن آغاز می‌کند» به کارگردانی کریستوفر نولان قابل‌مشاهده است. بروس وین در جستجوی راهی برای مهار خشم و عطش انتقام بی‌پایان خود، در سراسر جهان سفر می‌کند و در این مسیر با فردی به نام رأس‌الغول (که بعدها با نام مستعار دِکار شناخته می‌شود) ملاقات می‌نماید.

طی دورة آموزش طاقت‌فرسای مبارزه تن‌به‌تن، دِکار به بروس توصیه‌ای حکیمانه ارائه می‌دهد که وی بعدها به‌عنوان بتمن، آن را سرلوحه کار خود قرار می‌دهد. دِکار در حین به چالش کشیدن استقامت فیزیکی بروس با تمرینات طاقت‌فرسا، می‌گوید: «اگر خود را وقف آرمانی والا کنی، دیگر کسی نمی‌تواند مانع تو شود و در آن صورت به چیزی فراتر از یک انسان تبدیل خواهی شد: یک افسانه.» این جمله به بروس وین کمک می‌کند تا ماهیت میراث خود به‌عنوان شوالیه تاریکی را درک کند و بر کل دوران فعالیت ابرقهرمانانه‌ی او در سه‌گانة «شوالیه تاریکی» تأثیر می‌گذارد.

۴ . «چرا اینقدر جدی هستی؟»

هیث لجر در نقش جوکر در فیلم شوالیه تاریکی (۲۰۰۸)

در طول فیلم «شوالیه تاریکی»، جوکر با تبلیغ بی‌وقفة آرمان‌های پوچ‌گرایی اخلاقی، به روی اخلاق و ارزش‌های انسانی می‌خندد و با موضوعات مرگ و زندگی به‌مثابة شوخی‌های بیهوده برخورد می‌کند. این فلسفة شخصیِ هولناک او در چهار کلمة ساده‌ای که در نقاط عطف فیلم تکرار می‌شود، خلاصه می‌گردد: «چرا این‌قدر جدی هستی؟» این عبارت ماندگار، به عنصری جدایی‌ناپذیر از فرهنگ عامه تبدیل شده است و نقشی محوری در تبلیغات فیلم در سال ۲۰۰۸ ایفا کرد.

مورد قابل‌توجه، استفادة مشهور این جمله هنگام تهدید گامبول توسط جوکر است. او درحالی‌که نسخه‌ای دیگر (احتمالاً ساختگی) از چگونگی به‌دست‌آوردن جای زخم‌هایش را تعریف می‌کند، از این جمله برای نقل‌قول از پدر به‌اصطلاح خود استفاده می‌کند. نکتة جالب، تطبیق روایت جوکر با فرد قربانی است. او برای گامبول که واکنشی شدید نسبت به خانواده نشان می‌دهد، داستانی با محوریت پدرش تعریف می‌کند، اما پس از مشاهدة رابطة ریچل و هاروی، نسخه‌ای رمانتیک‌تر از داستان را برای ریچل بازگو می‌کند.

۳. « مثل یه قهرمان می‌میری یا اینقدر زندگی می‌کنی تا ببینی تبدیل به یه خلافکار شدی»

آرون اکهارت در نقش هاروی دنت در شام ​​با ریچل و بروس در فیلم شوالیه تاریکی (۲۰۰۸)

شاید تنها یکی از دیالوگ‌های فیلم «شوالیه تاریکی» که بتواند با جمله «چرا این‌قدر جدی هستی؟» رقابت کند، هشدار هاروی دنت به بتمن است که تا به امروز در محافل فیلم‌های بتمن و در کل کمیک‌بوکی نقل می‌شود. باوجوداینکه هاروی دنت تنها برای مدت کوتاهی در نقش دو چهره ظاهر می‌شود، او تقریباً به‌اندازه بتمن شخصیت اصلی «شوالیه تاریکی» است و تقریباً در تمام مراحل تلاش برای مهار کشتار بی‌رویه جوکر در کنارش حضور دارد. قبل از اینکه به دو چهره تبدیل شود، دنت جمله‌ای را به زبان می‌آورد که به طرز وحشتناکی سرنوشت او را پیش‌بینی می‌کند.

دنت با حس‌کردن خشم در حال جوشیدن نسبت به بتمن و خطری که شهرت او در میان مردم گاتهام دارد، در مورد ماهیت دمدمی‌مزاج ستایش عمومی تأمل می‌کند، چرا که خودش به‌عنوان یک وکیل‌مدافع با آن کاملاً آشناست. دنت با خلاصه‌کردن رویدادهای فیلم به طور کامل، می‌گوید: «یا مثل یه قهرمان می‌میری یا اینقدر زندگی می‌کنی تا ببینی تبدیل به یه خلافکار شدی» این جمله بدنام پس از تبدیل کامل او به دو چهره قاتل در پایان فیلم، در مورد خود دنت صدق می‌کند، زیرا او به‌وضوح در دومی قرار گرفته است.

۲. «تو هم جزئی از این هستی»

این جمله از شخصیت «ریدلر» در فیلم «بتمن» (۲۰۲۲) خطاب به بتمن گفته می‌شود

فیلم «بتمن» ساختة مت ریوز، درک درستی از نحوة به‌کارگیری شخصیت‌های شرور در تقابل با بتمن، به‌ویژه در مراحل ابتدایی فعالیت او به‌عنوان مبارز با جرم، نشان می‌دهد. بخشی از جذابیت ریدلر با بازی پل دینو، به‌عنوان یک شخصیت شرور، این است که اهداف او به‌طورکلی با اهداف بتمن تفاوت چندانی ندارد. او حتی خود را در بخش اعظم فیلم در کنار بتمن می‌بیند. این موضوع با جملة او خطاب به بتمن پس از دستگیری، «تو هم جزئی از این هستی»، به‌خوبی آشکار می‌شود.

با وجود اشتباه آشکار ریدلر در مورد وفاداری بتمن به او، سخنانش همچنان تأثیرگذار و برای بروس وین جوان با بازی رابرت پتینسون، شنیدن آن‌ها ضروری است. این واقعیت که یک قاتل زنجیره‌ای مانند ریدلر می‌تواند با اعمال بتمن احساس هم‌ذات‌پنداری کند، منجر به خودشناسی در بروس وین می‌شود و او را وادار به زیرسؤال‌بردن روش‌های خود به‌عنوان یک چهرة نقاب‌دار و ترس آفرین می‌کند. همین تک جملة شرور به بتمن کمک می‌کند تا در پایان فیلم به سمبلی از امید، همان چیزی که آرزویش را دارد، تبدیل شود.

۱. «قبلاً فکر می‌کردم که زندگیم یه تراژدیه… ولی حالا فهمیدم که یه کمدی لعنتیه.»

جک نیکلسون در نقش آرتور فلک قبل از کشتن مادرش در فیلم جوکر (۲۰۱۹)

مسير تحول آرتور فلک در فیلم جوکر، به دلیل میزان تمایل سرسختانه او برای مقاومت در برابر تبدیل‌شدن به یک شخصیت شرور، بسیار جذابیت دارد. فلک در ابتدا با سماجت تلاش می‌کند خوش‌بین باقی بماند و در وجود اطرافیانش نیکی ببیند، باوجوداینکه تقریباً هر تعاملی با دیگران در طول روایت فیلم، درسی خلاف آن به او می‌آموزد. این کمدین شکست‌خورده، یافته‌های تلخ خود را در آخرین مکالمه با مادرش، لحظاتی پیش از خفه کردن او، خلاصه می‌کند.

فلک که در طول زندگی‌اش جز مصیبت و ستیز، تجربه‌ای نداشته است، می‌گوید: «قبلاً فکر می‌کردم که زندگیم یه تراژدیه… ولی حالا فهمیدم که یه کمدی لعنتیه.» این جمله به‌خوبی نشان می‌دهد که جهان‌بینی او تا چه حد در ورطه پوچ‌گرایی فروافتاده است و تنها در درگیری و رنج خود و دیگران طنز سیاه می‌یابد. بیان این جمله تکان‌دهنده با نگاهی بی‌روح و درست لحظاتی پیش از کشتن نزدیک‌ترین فرد به خودش، به طور کامل جوکر را به مخاطب معرفی می‌کند و بدون شک، یکی از تأثیرگذارترین دیالوگ‌های شخصیت‌های منفی در فیلم‌های بتمن در سینما به شمار می‌رود.

نظر شما در مورد دیالوگ‌های مرور شده چیست؟ شما کدام دیالوگ را بهترین در تاریخ سری فیلم‌های بتمن می‌دانید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.

منبع: Screenrant

امسال منتظر چه بازی‌هایی هستیم؟ میزگیم با امید لنون و شایان