۸ انیمه ماندگار که جهان را به کلی تغییر دادند!

زمانی که حرف از موفقیت یک اثر هنری به میان می‌آید، معمولا میزان تاثیر آن بر جهان واقعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مورد رسانه‌ای مانند انیمه نیز این موضوع صادق است. یک انیمه ماندگار و تاثیرگذار می‌تواند به‌طرزی عمیق بر نحوه‌ی اندیشیدن، تخیل و رفتار مردم اثر بگذارد. برخی نیز با همان قسمت نخست خود میخ محکمی بر قلب بینندگان خود می‌کوبند و تا پایان داستان، آن‌ها را رها نمی‌کنند. این آثار نه‌تنها صنعت انیمیشن، بلکه مسیر حرفه‌ای هنرمندان و گفت‌وگوهای فرهنگی جهانی را نیز دستخوش تغییر کرده‌اند.

در حقیقت اگر اکنون شاهد پیدایش و گسترش زبان بصری نوین در این رسانه‌ها هستیم، مدیون وجود چنین انیمه‌های شاهکاری است که جوامع مختلف را درگیر خود کرده‌اند. این آثار حتی از مرزهای تصویر نیز فراتر رفته‌اند و با داستان‌های خود وارد حوزه‌هایی مانند مد، موسیقی، گردشگری، آموزش و فناوری شده‌اند. تا قدرت تاثیرگذاری خود را به رخ بکشند. به همین دلیل در این مطلب سراغ ۸ مورد از این انیمه های ماندگار رفته‌ایم که اثرشان تا نسل‌ها ادامه دارد و احتمالا هرگز فراموش نشوند.

Attack on Titan

انیمه ماندگار اتک آن تایتان، اثری از هاجیمه ایسایاما است که نخستین بار در سال ۲۰۱۳ پخش شد و به تدریج فرهنگ جهانیان را تحت الشعاع قرار داد. مانگای اصلی نیز تا سال ۲۰۲۴ با بیش از ۱۴۰ میلیون نسخه فروش، به یکی از پرفروش‌ترین مانگاهای تاریخ تبدیل شد و زنجیره‌ای از دستاوردها را به همراه داشت. برای نمونه می‌توان به شمارگان چاپ نسخه نخست آن اشاره کرد که از دو میلیون نسخه فراتر رفت و در زمره آثار ممنوعه چین قرار گرفت.

اقتباس انیمه‌ای اتک آن تایتان نیز به گسترش شهرت جهانی مجموعه مانگا کمک بسزایی کرد. این مجموعه تحسین‌های زیادی را از سوی منتقدان دریافت کرد و در سایت مشهور راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes) نیز به امتیاز ۹۶ رسید. هرچند این اثر بخش عمده‌ای از تمجیدات خود را به دلیل نقدهای سیاسی و اجتماعی عمیقش دریافت کرده بود، اما از حواشی نیز دور نبود. در بخش‌هایی از داستان، به شباهت‌های بین یهودیت و نازیسم اشاره می‌شود. به همین دلیل نیز برخی از منتقدان چندان دل خوشی از این انیمه ندارند.

Naruto

انیمه ناروتو (بر اساس مانگا ماساشی کیشیموتو) یکی از سه‌گانه‌های بزرگ صنعت انیمه است که بیش از دو دهه از تاثیر آن بر حوزه نشر، رویدادها و خلاقیت‌های هنری می‌گذرد. تنها کافیست نگاهی به آمار فروش مانگای اصلی آن بیندازید که با ۷۰۰ فصل، به بیش از ۲۵۰ میلیون نسخه در سراسر جهان رسیده است. به همین دلیل نیز از ناروتو به عنوان یکی از پرفروش‌ترین مجموعه‌های انیمه و مانگای تاریخ یاد می‌شود.

البته اشتباه نکنید. محبوبیت ناروتو تنها به اینجا ختم نمی‌شود. در حقیقت اقتباس داستان آن در قالب‌های دیگر مانند مجموعه‌ی بازی‌های ویدئویی نیز با فروش بیش از ۱۲ میلیون نسخه همراه بود که عدد قابل توجهی است. به همین دلیل نمی‌توان جلوی تاثیر این انیمه را گرفت. علاوه‌بر حضور مستقیم و غیرمستقیم ناروتو در تبلیغات تجاری، انیمیشن‌های غربی و فرهنگ عامه، این اثر الهام‌بخش خلق آثاری مانند جوجوتسو کایسن و مدرسه قهرمانانه من نیز بوده است.

Pokemon

اگر بخواهیم از یک انیمه ماندگار یاد کنیم که ژاپن را به دنیای غرب متصل کرد، بدون شک باید سراغ پوکمون (Pokemon) برویم. این فرنچایز از منظر تجاری تحولی بنیادین در شیوه‌ گسترش مجموعه‌های رسانه‌ای در قالب‌های گوناگون ایجاد کرد. در حقیقت نه تنها انیمه، بلکه بازی این مجموعه نیز مرزهای ژاپن را در نوردید و آوازه‌اش در سراسر جهان غرب پیچید. همین دلیل باعث شد پوکمون عنوان پرفروش‌ترین فرنچایز رسانه‌ای جهان را از آن خود کند؛ در حدی که مجموع خرده‌فروشی آن به ده‌ها میلیارد دلار می‌رسد.

تأثیر این مجموعه دامنه‌ وسیعی داشت و حوزه‌هایی همچون بازی‌های ویدئویی، کارت‌های تجاری، برنامه‌های تلویزیونی، فیلم و محصولات جانبی را در بر گرفت. در حقیقت این اثر زمانی به نهایت شهرت خود رسید که بازی پوکمون گو (Pokémon GO) در سال ۲۰۱۶ عرضه شد. این بازی که توسط شرکت Niantic توسعه یافت، پس از انتشار با سرعت بی‌سابقه‌ای محبوب شد و فروش آن به بیش از ۴۰۰ میلیون نسخه رسید. فراتر از موفقیت تجاری، این مجموعه نقشی کلیدی در رواج مفهوم اهلی‌سازی هیولاها در بازی‌ها و انیمه‌ها ایفا کرد و به‌طور غیرمستقیم الهام‌بخش فرنچایزهای محبوبی چون Digimon و Yu-Gi-Oh! شد.

One Piece

فراتر از دنیاسازی گسترده و آمیخته با نقدهای اجتماعی، داستان وان پیس اثر ائیچیرو اودا به‌تنهایی تعریف تازه‌ای از امکان‌های اقتصادی در قالب‌های سریالی بلندمدت ارائه کرد. این موضوع در حدی بود که تا اوت ۲۰۲۲، شمار نسخه‌های به فروش رسیده این مجموعه از ۵۱۶ میلیون جلد فراتر رفت و باعث شد این مجموعه به پرفروش‌ترین مانگای تاریخ از نظر تعداد جلد تبدیل شود. وان پیس در ژاپن نیز به تنهایی حدود یک میلیارد خرده فروشی به همراه داشت. البته این تمام ماجرا نبود.

انتشار پیوسته و برنامه‌ریزی شده وان پیس همچنین به الگویی برای مدیریت و انتشار آثار طولانی در پلتفرم‌ها و بازارهای جهانی تبدیل شد. در حقیقت پس از این اثر بود که سایر سازندگان آموختند تداوم روایت را در طول پخش قسمت‌های جدید حفظ کنند و به تازه‌واردان نیز اجازه دهند به مخاطبان انیمه تبدیل شوند. علاوه‌براین، تأثیر واقعی و ماندگار One Piece در دنیای واقعی را می‌توان در نمادگرایی سیاسی آن در سراسر قاره‌ی آسیا در سال ۲۰۲۵ مشاهده کرد که جایگاه تاریخی و فرهنگی کم‌نظیر این اثر را نشان می‌دهد. در مجموع وان پیس از معدود آثاری است مرزهای رسانه را درنوردید و نام خود را به عنوان پدیده‌ای جهانی در قلب مخاطبانش ثبت کرد.

Death Note

چطور می‌توانیم حرف از تاثیرگذاری بزنیم اما سراغ انیمه ماندگاری مانند دفترچه مرگ (Death Note) نرویم؟ این انیمه در دوران پخش خود مجموعه‌ای گسترده از واکنش‌ها را دریافت کرد. از یک طرف داستان این انیمه آنچنان قوی بود که اقتباس‌های سینمایی و بین‌المللی زیادی را برانگیخت. از سوی دیگر در کشوری مانند چین که برخی از نوجوانان شروع به ساختن دفترچه‌هایی مشابه دفتر مرگ کردند و نام افرادی را در آن نوشتند، مقامات تصمیم گرفتند تمام محصولات مرتبط با انیمه Death Note را محدود یا حذف کنند.

این رویداد موجی از نگرانی والدین را به همراه داشت و بحث‌هایی جدی درباره‌ی مرز میان تخیل و تقلید خطرناک را به راه انداخت. البته این موضوع مانع گسترش آن نشد و خیلی زود داستان لایت یاگامی از مرز مانگا نیز فراتر رفت. در حقیقت اقتباس‌های دیگری از این داستان در قالب چند فیلم لایو اکشن ژاپنی، اقتباس غربی برای شبکه‌های استریم و یک موزیکال بین‌المللی بلندمدت ساخته‌ فرانک وایلدهورن و همکارانش در توکیو، سئول و دیگر کشورها به اجرا درآمد. به همین ترتیب انیمه Death Note به اثری باکیفیت در انیمیشن تبدیل شد و با حضور خود در سراسر جهان آگاهی جمعی را برانگیخت.

Akira

پیش از آنکه انیمه‌ها و آثار سایبرپانکی رایج شوند، این اثری مانند آکیرا (Akira)، ساخته کاتسوهیرو اوتومو بود که با حضور خود، نقشی انکارناپذیر در تعیین سبک بصری این ژانر و شناساندن آن به مخاطبان غربی را ایفا کرد. این انیمه سینمایی همچنین با طراحی شهری پرجزییات، چشم‌اندازهای نئونی و حرکت‌های پویای دوربین به الگویی الهام‌بخش برای کارگردانان، تصویرگران و طراحان بازی‌های ویدئویی در ژانرهای علمی‌تخیلی تبدیل شد. البته این تمام ماجرا نیست.

جالب است بدانید فرنچایزهای جذابی مانند دراگون بال (Dragon Ball)، ناروتو (Naruto) و پوکمون (Pokémon) شهرت خود را مدیون پایه‌گذاری‌های آکیرا در این مسیر هستند. در حقیقت مخاطبان غربی از طریق این انیمه با داستان‌پردازی پیچیده‌ انیمه‌ ژاپن آشنا شدند. علاوه‌براین نسل تازه آثار سایبرپانک ژاپنی نیز از مسیر آن الهام گرفتند. در نهایت، آکیرا باور عموم مردم را نسبت به دنیای انیمه به چالش کشیید و نشان داد این صنعت تنها برای کودکان نیست. همچنین این اثر نگاه سایر مخاطبان را نسبت به انیمیشن دگرگون ساخت و آن را به‌عنوان شکلی جدی از هنر و بستری تجاری قابل‌اتکا به رسمیت شناخت.

Princess Mononoke

جای تعجبی ندارد که یکی از موفق‌ترین آثار هایائو میازاکی بزرگ را در این فهرست ببینیم. انیمه سینمایی پرنسس مونوکوکه (Princess Mononoke) که یکی از برترین آثار انیمیشنی تاریخ به شمار می‌رود، از آن دست آثاری است مرز میان عملکرد تجاری انیمه‌های سینمایی و مضامین فرهنگی را دگرگون ساخت. زمانی که این انیمه در سال ۱۹۹۷ برای نخستین بار در ژاپن اکران شد، خیلی سریع در صدر جدول فروش قرار گرفت و برای مدتی جایگاه خود را حفظ کرد. البته موفقیت این اثر تنها به ژاپن ختم نشد و توزیع‌کنندگان غربی، آثار میازاکی را به‌عنوان رویدادهای سینمایی مهم در نظر گرفتند. به همین ترتیب بود که جایگاه استودیو جیبلی در جهان ارتقا یافت.

فراتر از جنبه تجاری، پرنسس مونوکوکه همراه با فرنچایز پرآوازه‌ Evangelion (اونگلیون)، زمینه‌ای را فراهم کرد تا انیمه برای نخستین بار به موضوعی برای پژوهش‌های دانشگاهی تبدیل شود. استودیو جیبلی با این اثر، درهای تازه‌ای از طراحی و جلوه بصری را به روی دنیای انیمه گشود و سبک متمایزش تا سه دهه ماندگار شد. در نهایت، ترکیب ارزش‌های تاریخی، محیط‌زیستی و اقتصادی در پرنسس مونونوکه موجب شد این فیلم به یکی از نمادین‌ترین جلوه‌های سینمایی ژاپن تبدیل شود.

Neon Genesis Evangelion

زمانی که دو استودیو Gainax و Tatsunoko تصمیم گرفتند با کارگردانی هیدئاکی آنو، مجموعه انیمه نئون جنسیس اونگلیون (Neon Genesis Evangelion) را بسازند، هیچ کس تصورش را هم نمی‌کرد که چنین شاهکاری خلق شود. این مجموعه در دورانی پخش شد که صنعت انیمیشن ژاپن در رکود به‌سر می‌برد. به همین دلیل بسیاری از منتقدان آن را عامل احیای دوباره صعنت  انیمیشن ژاپنی در سراسر جهان می‌دانند.

جای تعجبی هم ندارد. در حقیقت این مجموعه خیلی سریع طرفدار پیدا کرد و باعث شد مردم سراسر جهان درباره ارزش فرهنگی انیمه تجدید نظر کنند. علاوه‌براین، برخی از طرفداران اونگلیون را به عنوان پایه‌گذار فرهنگ اوتاکو در جهان نیز می‌شناسند. این مجموعه همچنین از نظر تجاری، یکی از ارزشمندترین فرنچایزهای تاریخ انیمه به شمار می‌آید که تا سال ۲۰۱۵ بیش از ۷۰۰ میلیارد ین درآمد داشته است. البته با افزودن دو قسمت پایانی بحث‌برانگیز، میراث این مجموعه به عنوان یکی از ستون‌های اصلی صنعت انیمیشن ژاپنی ثابت باقی ماند.

نظر شما درباره این انیمه‌ها چیست؟ چه اثر دیگری را می‌شناسید که می‌توان از آن به عنوان انیمه ماندگار یاد کرد؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم.

منبع: Screenrant

بهترین بازی شوتر تاریخ؛ میزگیم با لیل شایان و امید لنون