بازی‌های ویدیویی طی دو سه دهه اخیر به چیزی فراتر از یک سرگرمی ساده برای کودکان تبدیل شده‌اند و بسیاری از کارشناسان معتقدند این بازی‌ها می‌توانند نقش مهمی در رشد اجتماعی و حتی شکل‌گیری مهارت‌های ارتباطی ایفا کنند. وب‌سایت نشنال جئوگرافیک در مقاله‌ای جالب به بررسی این موضوع پرداخته و نشان داده که بازی‌های آنلاین چگونه می‌توانند به کودکان کمک کنند تا روابط دوستی جدید بسازند، مهارت همدلی را تقویت کنند و حتی با فرهنگ‌های مختلف آشنا شوند. در ادامه این مقاله را با هم مرور می‌کنیم و به دیدگاه متخصصان و تجربیات والدینی که این موضوع را از نزدیک لمس کرده‌اند، نگاهی می‌اندازیم. با مجله بازار همراه باشید.
هر روز تالولا کینگ با دوستی از سن دیگو که در بازی Adopt Me! در روبلاکس با او آشنا شده، ارتباط می‌گیرد. او که دانش‌آموز کلاس پنجم در سان فرانسیسکو است می‌گوید: «به هم صبح بخیر می‌گوییم، شب بخیر می‌گوییم. حس آرامشی دارد که بدانی دوستت آن طرف خط است. بهترین دوستانم همان دوستان روبلاکسم هستند.»
پدر تالولا، شین کینگ، در ابتدا درباره زمان زیادی که دخترش صرف بازی روبلاکس می‌کرد نگران بود. مثل خیلی از والدین، دغدغه‌اش مدت زمان استفاده از صفحه نمایش و مشکلات جانبی آن بود. اما یک جمله از تالولا نظرش را تغییر داد: «ما قبل از شام یک جور شکرگزاری کوتاه داریم و او گفت که بابت دوستانش در روبلاکس شکرگزار است. همان لحظه احساس کردم شاید سخت‌گیری من ناعادلانه باشد، چون با این کار داشتم او را از دوستانش محروم می‌کردم.»
نقش بازی‌ها در اجتماعی‌شدن بچه‌ها
«بازی‌های ویدیویی می‌توانند حکم یک راه ارتباطی مهم را برای بچه‌هایی داشته باشند که به هر دلیل نمی‌توانند حضوری با دوستانشان وقت بگذرانند.» این را پاتریک مارکی، استاد روان‌شناسی و بنیان‌گذار آزمایشگاه پژوهش‌های بین‌فردی دانشگاه ویلانوا می‌گوید.
به گفته مارکی و دیگر پژوهشگران حوزه بازی، مهارت‌هایی که بچه‌ها در بازی‌های آنلاین یاد می‌گیرند چندان متفاوت از مهارت‌های تعامل حضوری نیست. به همین دلیل وقتی بچه‌ها امکان دیدار مستقیم ندارند، بازی‌های آنلاین همان مزایایی حیاتی را فراهم می‌کنند. مارکی توضیح می‌دهد:
زمین‌های بازی مجازی به کودکان در تقویت توانایی‌های اجتماعی‌شان کمک می‌کنند، چون فرصت تمرین شروع رابطه، ساختن و حفظ دوستی را به آنها می‌دهند. بازی‌ها به آنها اجازه می‌دهند شیوه‌های مختلف حل تعارض را تمرین کنند، راهکارهای متفاوت را بیازمایند، با احساسات خود و دیگران مواجه شوند و تعامل سالم را یاد بگیرند.
این فقط نظر کارشناسان نیست؛ خود بچه‌ها هم همین را باور دارند. پژوهش‌های مرکز تحقیقات Pew نشان داده که بازی‌های ویدیویی یک «محیط مهم برای شکل‌گیری و حفظ دوستی‌ها» هستند، مخصوصا برای پسران. طبق نتایج این تحقیق، بیش از نیمی از نوجوانان دوستان جدیدی را به صورت آنلاین پیدا کرده‌اند و حدود یک سوم این روابط از دل بازی‌های ویدیویی شکل گرفته است.
آنقدر این ارتباط‌ها مهم هستند که تقریبا یک چهارم نوجوانان می‌گویند وقتی با دوست جدیدی آشنا می‌شوند، به جای شماره تلفن، شناسه کاربری بازی خود را به او می‌دهند. همچنین حدود ۸۰٪ نوجوانان گیمر گفته‌اند که بازی کردن با دوستان باعث می‌شود حس نزدیکی بیشتری نسبت به هم داشته باشند.
بازی و پرورش همدلی
اینکه بازی‌هایی مثل Roblox، Minecraft یا حتی Among Us تبدیل به گزینه‌های محبوب بچه‌ها شده‌اند تصادفی نیست. ماینکرفت یک بازی «سندباکس» است که بازیکنان در آن با همکاری هم ساخت‌وساز می‌کنند. در روبلاکس هم کاربران می‌توانند بازی‌های خود را طراحی کرده و با دیگران به اشتراک بگذارند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد چنین تجربه‌های مشترکی می‌تواند باعث شود کودکان تمایل بیشتری برای کمک به یکدیگر داشته باشند ـ چه در فضای آنلاین و چه در زندگی واقعی. مایکل راب، مدیر تحقیقات در Common Sense Media می‌گوید:
برخی مطالعات نشان داده‌اند که بازی‌های ویدیویی می‌توانند همدلی و رفتارهای نوع‌دوستانه را در کودکان تقویت کنند، البته به شرطی که بازی با همین هدف طراحی شده باشد.
بازی‌های آنلاین همچنین بچه‌ها را در معرض افرادی با پیش‌زمینه‌های فرهنگی متفاوت قرار می‌دهد. جردن شاپیرو، استاد دانشگاه تمپل و نویسنده کتاب کودکی جدید می‌گوید: «امروزه پلتفرم‌ها و بازی‌های چندنفره یکی از معدود جاهایی هستند که بچه‌ها می‌توانند گروهی متنوع‌تر از خانواده یا محیط اطرافشان را تجربه کنند. آشنا شدن با فرهنگ‌ها و خانواده‌های دیگر نقش کلیدی در شکل‌گیری هویت و رشد همدلی دارد و اهمیت این موضوع را نمی‌توان دست‌کم گرفت.»
تئو وینستون، مدیر سرور MaximumMC در سان فرانسیسکو، می‌گوید: «بازیکنان دوست دارند درباره زندگی همدیگر بدانند، مخصوصا بازیکنان بین‌المللی. بعضی‌ها چیزهایی درباره یک کشور در سطح اینترنت خوانده‌اند و می‌خواهند بدانند چنین مواردی حقیقت دارد یا خیر؛ مثلا اینکه زندگی در آمریکا واقعا به‌خاطر مسئله مالکیت اسلحه ترسناک و خطرناک است؟»
نقش والدین در ارتباط سالم
با وجود تمام این مزایا، والدین نباید کاملا فرزندانشان را بدون نظارت رها کنند. به گفته شاپیرو، تعامل والدین با دنیای بازی فرزندان نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های درست آنها دارد. وی پیشنهاد می‌کند والدین به بازی مثل هر فعالیت دیگری نگاه کنند: «اگر فرزندتان در تیم فوتبال باشد، احتمالا هزار سوال می‌پرسید که چه کسانی در تیم هستند و تمرین چطور بود. همین رویکرد را درباره بازی‌های ویدیویی هم داشته باشید. بدون قضاوت و بدون اینکه بخواهید مداخله‌گری کنید، شنونده باشید تا فرزندتان راحت درباره خوشی‌ها و دلخوری‌هایش صحبت کند.»
داشتن ذهن باز و گفت‌وگوی مداوم می‌تواند بهترین پشتیبانی برای کودکان باشد. شاپیرو در پایان صحبت‌هایش گفت: «وقتی والدین درگیر ماجرا می‌شوند، خیلی از نگرانی‌ها برطرف می‌شود. کافی است گاهی با فرزندتان بازی کنید یا از او سوال بپرسید. همین کار ساده می‌تواند همه چیز را تغییر دهد.»
نظر شما درباره این تحقیقات و نظرات پژوهشگران چیست؟ فکر می‌کنید بازی‌های ویدیویی چه تاثیراتی روی کودکان و نوجوانان دارند و برخورد والدین باید با این پدیده چگونه باشد؟
منبع: National Geographic
بازار استریت: امسال بازی خوب چی داریم؟ میزگیم با نیما نوترون
نظرات