پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی طی سالیان گذشته بارها به سرقت اطلاعات و جمع‌آوری داده‌ها به صورت غیرقانونی متهم شده‌اند. اکنون کمپانی متا، شرکت مادر فیسبوک و اینستاگرام با خبر جدیدی از این دست به تیتر یک رسانه‌ها تبدیل شده‌ است. طبق این اخبار، ظاهراً متا تنها به دنبال کردن کاربران در برنامه‌های مربوط به خودش راضی نیست و استفاده‌کنندگان از این اپ‌ها را در وبسایت‌های دیگر نیز تعقیب می‌کند. اما چگونه؟

متا یک مرورگر درون برنامه‌ای دارد که از طریق آن، وقتی روی لینک‌های خارجی در فیسبوک و اینستاگرام کلیک می‌کنید، شما را به وبسایت‌ها هدایت می‌کند. یکی از مهندسان سابق گوگل و پژوهشگر حریم شخصی در فضای مجازی، آقای فلیکس کراس (Felix Krause) می‌گوید که این مرورگرهای اختصاصی، کدهایی اضافی دارند که به مدیران اینستاگرام و فیسبوک اجازه می‌دهد کاربران را در وبسایت‌های مختلف دنبال کنند و ببینند آنان به چه مقاصدی اپ‌ها را ترک می‌کنند.

به گفته آقای کراس، این کدهای اضافی، باعث می‌شود که این مرورگرهای اختصاصی، بر خلاف گوگل کروم، فایرفاکس و دیگر مرورگرهای نام‌آشنا و معتبر، اجازه تعقیب کاربران را بدهند. علاوه بر این، چنین کدهایی به متا این امکان را می‌دهد که از تمامی لینک‌ها و دکمه‌هایی که رویشان کلیک می‌کنید، انتخاب و کپی متن و اسکرین شات و همچنین همه آدرس‌ها و رمزعبورهای وارد شده، مطلع شود.

آقای کراس این اظهارات را با تمامی شواهد مربوط به آن، در توییتر خودش منتشر کرده. در مقابل، یکی از سخنگویان متا می‌گوید که این کمپانی کاری انجام نداده که کاربران به آن رضایت نداده باشند: «ما عمداً این کد را در برنامه‌هایمان قرار داده‌ایم تا به انتخاب مردم در پاسخ به درخواست ردیابی، احترام بگذاریم. این کد به ما امکان می‌دهد که داده‌های کاربر را قبل از استفاده برای اهداف تبلیغاتی، جمع‌آوری کنیم.»

این کد بخصوص، pcm.js است که برای جمع‌آوری داده‌های مربوط به فعالیت‌های کاربران به کار می‌رود. متا می‌گوید این کد بر اساس رضایت کاربران در اینستاگرام و فیسبوک قرار داده شده و تنها برای اهداف تبلیغاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما آیا وجود چنین قابلیتی در این برنامه‌ها اخلافی است؟ باید گفت که متا کاربران را در ابتدای ثبت نام آنان، از چنین جمع‌آوری‌های اطلاعاتی باخبر می‌کند اما، مدیران این کمپانی، دقیقاً به مردم نگفته‌اند که این قابلیت‌ها و ردیابی داده‌ها چه پیامدهایی دارند.

کاربران شاید در هنگام ورود به اینستاگرام و فیسبوک، به «ردیابی» اطلاعات خود به طور کلی رضایت دهند، اما می‌توان گفت چنین رضایتی، کاملاً آگاهانه نیست. در این مورد خاص، متا در هیچ‌یک از رضایتنامه‌ها، اصلاً به کاربران اطلاع نداده بوده که فعالیت‌های آنان در دیگر وبسایت‌ها را با استفاده از مرورگر اختصاصی، ردیابی می‌کند و حتی به اسکرین‌شات‌ها و رمز عبورها دسترسی دارد.

به هر حال، ظاهراً بحث جمع‌آوری اطلاعات کاربران به موضوعی تمام نشدنی تبدیل شده است. از سویی، کمپانی‌ها برای شخصی‌سازی استفاده کاربران از برنامه‌ها نیاز به این داده‌ها دارند و از سوی دیگر، مردم نسبت به گذشته، از حریم خصوصی خود آگاه‌تر شده‌اند و به سادگی اجازه نمی‌دهند اطلاعاتشان به دست کمپانی‌های تکنولوژی بیفتد. شما درباره ردیابی کاربران توسط اینستاگرام و فیسبوک در وبسایت‌های دیگر چه فکر می‌کنید؟ آیا از وجود چنین قابلیتی در این برنامه‌ها خبر داشتید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.