انیمیشن Chicken Run که ما در ایران آن را به اسم فرار مرغی می‌شناسیم، یک انیمیشن استاپ-موشن است که در سال ۲۰۰۰ اکران شد. این اثر که توسط سازندگان مجموعه والاس و گرومیت ساخته شده، در مورد گروهی از مرغ‌ها و خروس‌ها است که از زندگی در حصارهای مزرعه خسته شده‌اند و به دنبال آزادی و دیدن جهان بیرون هستند.

انیمیشن فرار مرغی که در واقع Chicken Run نام دارد، یکی از بهترین و ماندگارترین انیمیشن‌هایی است که دنیای سینما تا به حال به خود دیده. اثر مورد بحث اولین انیمیشن طولانی استودیو Aardman به شمار می‌رود که در ساخت فیلم‌های استاپ-موشن خبر دارد. این استودیو پیش از Chicken Run سابقه ساخت انیمیشن‌های کوتاه یا سریالی استاپ-موشن را در کارنامه داشت. اما در سال ۲۰۰۰، آن‌ها تصمیم گرفتند یک قدم بزرگ بردارند و اولین انیمیشن بلند خود را روی پرده بفرستند.

انیمیشن فرار مرغی با وجود بودجه حدود ۴۲ میلیون دلاری خود، توانست در گیشه بیش از ۲۲۸ میلیون دلار بفروشد و پشتوانه مالی خوبی برای سازندگان به وجود آورد. با وجود اینکه حدود ۲۵ سال از اکران این اثر می‌گذرد، هنوز هیچ انیمیشن استاپ-موشن دیگری وجود ندارد که توانسته باشد این رکورد را بشکند. علاوه بر موفقیت مالی، Chicken Run نه تنها در بین منتقدها، بلکه در بین مردم هم حسابی مورد توجه قرار گرفت. ما ایرانی‌ها هم به لطف دوبله فوق‌العاده این انیمیشن خاطرات زیادی با آن داریم و احتمالا در دوران کودکی ده‌ها دفعه آن را تماشا کرده‌ایم.
اما داستان Chicken Run درباره چه موضوعی است؟ داستان این اثر در یک مرغداری انگلیسی روایت می‌شود که فضای داخلی آن اصلا مناسب نیست و بیش‌تر شبیه اردوگاه‌های کار اجباری به نظر می‌رسد. آقا و خانم توییدی به عنوان مالک‌های مزرعه اصلا رفتار خوبی با مرغ و خروس‌ها ندارند و آن‌ها را مانند زندانی‌ها نگه می‌دارند. هنگامی هم که یک مرغ از سن تخم‌گذاری بگذرد و دیگر نتواند تخم‌مرغ بگذارد، کشته و خورده می‌شود. اما مرغ‌های مورد بحث از یک جایی به بعد از وضعیت خسته می‌شوند و تصمیم می‌گیرند تحول بزرگی به وجود آورند.

حیوانات مزرعه به رهبری یک مرغ به اسم جینجر تصمیم می‌گیرد قیام کنند تا بلکه بتوانند از این شرایط اسفناک خارج شوند. اما هر دفعه که آن‌ها تصمیم به فرار می‌گیرند، آقای توییدی به هر نحوی که شده جلوی‌شان را می‌گیرد. او به تدریج به مرغ‌های خود شک می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که آن‌ها در حال رسیدن به یک جامعه نظام‌مند هستند. منتها خانم توییدی که سرش مشغول کارهای دیگر است، به حرف‌های همسرش گوش نمی‌دهد و او را خیالاتی می‌پندارد.

یک شب یک خروس به اسم راکی در حالی که از روی فنس‌ها پرواز می‌کرد، سقوط کرده و سر از مرغداری در می‌آورد. مرغ‌ها هم که حسابی تحت تاثیر قدرت پرواز او قرار گرفته بودند، راکی را پنهان می‌کنند تا توییدی‌ها متوجه وی شوند. منتها جینجر و دوستانش یک شرط مهم برای راکی دارند. مرغ‌ها از خروس مذکور می‌خواهند به آن‌ها آموزش پرواز دهد تا بلکه بتوانند از این طریق از روی فنس‌ها پرواز کرده و فرار کنند. راکی با وجود اینکه علاقه زیادی به این کار ندارد، مجبور به انجام این کار می‌شود.

اما شرایط از آنچه که تعریف کردیم هم بدتر می‌شود و فرار مرغی باید به هر نحوی که شده صورت بگیرد. یک روز توییدی‌ها کلی وسیله جدید را به مزرعه می‌آورند و می‌خواهند با استفاده از آن‌ها، مرغ‌ها را سلاخی کرده و غذایی تحت عنوان پایِ مرغ (Chicken Pie) درست کنند و بفروشند. توییدی‌ها به همین منظور جیره غذایی مرغ‌ها را افزایش می‌دهند تا آن‌ها چاق‌تر شده و به غذاهای بهتری تبدیل شوند. جینجر هم که متوجه این موضوع شده، تمام تلاشش را به کار می‌گیرد تا بقیه را خبردار کرده و از مرگ حتمی بگریزد.

فرار مرغی بعد از ۲۵ سال هنوز هم رکورد پرفروش‌ترین انیمیشن استاپ-موشن تاریخ را در دست دارد

فرار مرغی در زیر لایه طنز و جذابیت بصری خود، روایتی روشن از ارزش آزادی، قدرت اتحاد و توانایی مرغ‌ها (یا انسان‌ها) برای انتخاب سرنوشت خویش ارائه می‌دهد. فیلم با تمرکز بر زندگی محدود و کنترل‌شده مرغ‌ها در مرغداری توییدی، وضعیت یک جامعه بسته را به تصویر می‌کشد؛ جامعه‌ای که در آن اعضا تنها زمانی می‌توانند از چرخه خشونت و استثمار رها شوند که به درک مشترکی از هدف برسند و برای آن متحد شوند. جینجر، به‌عنوان رهبر گروه، نماد امید و اراده جمعی است و باور او به امکان زندگی بهتر هسته اصلی حرکت داستان را شکل می‌دهد.

پیام محوری فیلم بر این اصل استوار است که هیچ تغییری بدون همکاری، شجاعت و پشتکار ممکن نیست. تلاش دسته‌جمعی مرغ‌ها، از برنامه‌ریزی پیچیده تا فداکاری فردی، نشان می‌دهد که آزادی مفهومی فردی نیست؛ بلکه نتیجه همراهی و همبستگی گروهی است. این نگاه، نه‌ تنها به فیلم عمق اجتماعی می‌بخشد، بلکه آن را به اثری فراتر از یک انیمیشن سرگرم‌کننده تبدیل می‌کند؛ اثری که بر انتخاب آگاهانه و مبارزه برای ساختن آینده‌ای متفاوت تأکید دارد. برای همین دلایل است که Chicken Run را در گروه بهترین انیمیشن‌های تاریخ قرار می‌دهیم.
فرار مرغی نه‌ تنها از نظر روایت و سبک بصری اثری قابل‌ توجه است، بلکه در فرایند تولید نیز به‌ عنوان یکی از پروژه‌های چالش‌برانگیز دنیای انیمیشن شناخته می‌شود. این فیلم با تکنیک استاپ‌-موشن ساخته شده؛ شیوه‌ای که در آن هر حرکت کوچک شخصیت‌ها و اشیا، فریم‌به‌فریم ثبت می‌شود. نتیجه این روش آن است که برای خلق تنها چند ثانیه تصویر، صدها جابه‌جایی دقیق و میلی‌متری لازم است. همین امر موجب شد روند تولید فیلم به پروژه‌ای چند ساله تبدیل شود که نیازمند هماهنگی کامل میان انیماتورها، طراحان صحنه، نورپردازان و تیم مدل‌سازی بود.

چالش اصلی گروه سازنده، حفظ یکنواختی حرکت و تداوم بصری در میان هزاران فریم جداگانه بود؛ کاری که کوچک‌ترین اشتباه در آن می‌توانست یک صحنه کاملا را بی‌اثر کند. علاوه بر این، طراحی شخصیت‌ها و دکورهای ریزپرداخت‌شده، ساخت مدل‌های متعدد از هر مرغ یا خروس و کنترل نور در بازه‌های زمانی طولانی، دقت و انعطاف‌پذیری بالایی می‌طلبید. نتیجه این تلاش طاقت‌فرسا، اثری است که نه‌ تنها استانداردهای استاپ‌-موشن را ارتقا داد، بلکه نشان داد این تکنیک سنتی هنوز هم می‌تواند در مقیاس یک فیلم بلند سینمایی بدرخشد و مخاطبان جهانی را تحت تاثیر قرار دهد.

نظر شما در این باره چیست؟ دیدگاه‌های خود را با تیم بازار و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

منبع: Chickenrun.fandom