انیمیشن ۱۰۱ سگ خالدار (۱۰۱ Dalmatians) که در سال ۱۹۶۱ توسط استودیوی دیزنی ساخته شد، یکی از آثار مهم و تاثیرگذار تاریخ انیمیشن است؛ هم به‌خاطر داستان به‌یادماندنی‌اش و هم به‌دلیل تحول بصری‌ای که در شیوه طراحی و تولید ایجاد کرد. این فیلم در دوره‌ای ساخته شد که دیزنی به دنبال راه‌هایی تازه برای کاهش هزینه‌ها و در عین حال حفظ هویت هنری خود بود، و نتیجه، سبکی متفاوت و جسورانه شد.

۱۰ فیلم برتر از میان شاهکار‌های سینمای وحشت

داستان درباره زوجی جوان، راجر و آنیتا، و سگ‌های خالدارشان پونگو و پردیتاست که باید توله‌های دزدیده‌شده‌شان را از چنگ یکی از ماندگارترین شرورهای تاریخ دیزنی نجات دهند: کروئلا دویل. کروئلا نه‌فقط به‌عنوان یک ضدقهرمان، بلکه به‌عنوان نمادی از وسواس، مصرف‌گرایی و بی‌رحمی مدرن طراحی شده است. طراحی اغراق‌آمیز بدن، حرکات عصبی و تضاد شدید رنگ سیاه و سفید در ظاهر او، شخصیتش را حتی پیش از دیالوگ‌گفتن معرفی می‌کند.

از نظر بصری، ۱۰۱ سگ خالدار نقطه عطفی در استفاده از تکنیک Xerography است؛ روشی که اجازه می‌داد خطوط طراحی دستی، خشن‌تر و زنده‌تر روی تصویر باقی بمانند. همین ویژگی باعث شد انیمیشن حال‌وهوایی گرافیکی‌تر و مدرن‌تر نسبت به آثار کلاسیک پیشین دیزنی پیدا کند؛ چیزی که هنوز هم بعد از دهه‌ها، به آن هویت بصری خاص می‌دهد.

 وقتی به آثار کلاسیک دیزنی نگاه می‌کنیم، ۱۰۱ سگ خالدار نمونه‌ای روشن از این است که محدودیت‌های فنی و اقتصادی چگونه می‌توانند به خلاقیت منجر شوند. این انیمیشن نشان می‌دهد که ماندگاری یک اثر فقط به تکنولوژی یا بودجه وابسته نیست، بلکه به قدرت شخصیت‌پردازی، طراحی هوشمندانه و روایت ساده اما دقیق بستگی دارد.