در سال‌هایی که بازار انیمیشن جهانی بیشتر در اختیار هالیوود و چند استودیوی شناخته‌شده است، گاهی یک اثر از جایی غیرمنتظره ظهور می‌کند و همه معادلات را به هم می‌ریزد. «نژا ۲» (Ne Zha 2) دقیقاً چنین پدیده‌ای است؛ فیلمی که از دل اسطوره‌های کهن چین برخاسته اما با زبان سینمای مدرن و جلوه‌های بصری خیره‌کننده‌اش، نه‌تنها تماشاگران داخلی بلکه نگاه کل جهان را به خود جلب کرده است. این انیمیشن با فروش رکوردشکن خود، نامش را در کنار بزرگ‌ترین آثار تاریخ سینما حک کرده و نشان داده که جادو و شکوه قصه‌گویی، مرز نمی‌شناسد.
شاید راز این موفقیت تنها در جلوه‌های پرزرق‌وبرق یا صحنه‌های نبرد نفس‌گیر نباشد، بلکه در تلفیق هوشمندانه افسانه‌های هزارساله با ریتم تند و جذاب سینمای امروز نهفته باشد. «نژا ۲» برای مخاطبانش هم سفری به دل تاریخ و اسطوره‌هاست و هم تجربه‌ای مدرن و هیجان‌انگیز که در هر لحظه‌اش می‌توان قدرت تخیل و مهارت سازندگان را حس کرد. در ادامه، نگاهی می‌اندازیم به مسیری که این انیمیشن را از قصه‌های باستانی تا صدر جدول فروش جهانی رسانده است.
افسانه نژا
«نژا ۲» یک انیمیشن چینی فوق‌العاده است که بر اساس اسطوره‌های باستانی ساخته شده
فیلم «نژا ۲» با شتابی شگفت‌انگیز و اسطوره‌ای به قله‌های سینمای چین رسیده است. کارگردانی آن را جیاو زی بر عهده دارد؛ مردی که نه از دل آکادمی‌های سینمایی، بلکه از دنیای تبلیغات و با مدرک داروسازی وارد عرصه هنر شد و به‌صورت خودآموز انیمیشن‌سازی را فرا گرفت. نتیجه کار او حالا به بزرگ‌ترین فیلم تاریخ سینمای چین و پرفروش‌ترین انیمیشن جهان بدل شده که حتی رکورد «درون بیرون ۲» را هم تنها در شش ماه شکسته است. نسخه اول «نژا» در غرب چندان دیده نشد، تنها حدود ۴ میلیون دلار در آمریکا و حدود ۵۰ هزار پوند در بریتانیا فروخت. اما این دنباله حالا به رتبه پنجم پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ رسیده و فقط در چین بیش از ۲ میلیارد دلار فروش داشته است. پدیده‌ای پرانرژی، سرشار از شکوه و مثل انفجار آتش‌بازی‌ها هیجان‌انگیز.
اما این همه هیاهو برای چیست؟ اگر نسخه اول را ندیده باشید، «نژا ۲» تلاش می‌کند با مقدمه‌ای پرسرعت و فشرده شما را در جریان بگذارد؛ مقدمه‌ای که پر است از اصطلاحاتی چون «خشم آسمان»، «گل لوتوس مقدس» و «پسر سوم لی جینگ». اگر با این افسانه‌ها بزرگ نشده باشید، ممکن است در همان ابتدا احساس کنید در حال نفس‌نفس زدن برای رسیدن به قصه‌اید. داستان، برگرفته از بخشی از کتاب قرن شانزدهمی انتصاب خدایان، روایتی پر از خدایان، شیاطین و موجودات جاودانه است؛ با جادوی «اکسیر ترمیم»، «شلاق آذرخش‌شکن آسمان»، «تناسخ مروارید روح» و یک توطئه عظیم الهی. در این جهان، ارتش‌های باستانی، پادشاهان اژدها، لاک‌پشت‌های غول‌پیکر مهاجم، ماهی‌مرکب‌های شمشیر به دست و کوسه‌های زره‌پوش جولان می‌دهند. حتی یکی از شیاطین، سری به شکل گربه دارد!
وقتی یک دیو بازیگوش و یک شاهزاده اژدها در یک بدن گیر می‌کنند!
این فیلم داستان پسری دیو مانند را روایت می‌کند که در قالبی انسانی با چالش‌های بزرگ روبه‌روست
برای کسی که با این جهان و پیش‌زمینه‌اش آشنا نیست، «نژا ۲» می‌تواند تجربه‌ای گیج‌کننده و سرگیجه‌آور باشد. این فیلم هیچ تلاشی برای ساده‌گویی یا مینیمالیسم روایی نمی‌کند؛ بلکه با تمام قوا به سراغ یک سینمای تمام‌عیار و پرزرق‌وبرق می‌رود، جایی که انگار هرچه ایده و تصویر بوده، بی‌کم‌وکاست به پرده پرتاب شده است. از همان ضرب‌المثل چینی «تا سینک آشپزخانه هم پرتاب می‌کنیم» گرفته تا موجودات و صحنه‌هایی که حتی در خواب هم تصورشان را نمی‌کنید! اما اگر خودتان را به جریان فیلم بسپارید و بپذیرید که شاید همه‌چیز را نفهمید، لذت‌های خاص خودش در انتظارتان است.
یکی از این لذت‌ها خودِ شخصیت اصلی، نژا است؛ یک دیو نوجوان فوق‌العاده قدرتمند که همان‌قدر که نترس و جنگجوست، شیطانک و بازیگوش هم هست. اما پیچش داستانی این قسمت از آن‌جا شروع می‌شود که نژا، پس از برخورد با صاعقه آسمانی در پایان فیلم اول (که خودش ماجرایی مفصل است)، بدن فیزیکی‌اش را از دست داده و حالا در وضعیتی عجیب گیر افتاده است. استاد جاودانه و مراد او، تاییی ژنرن، راه‌حلی موقتی پیدا می‌کند: نژا باید بدنش را با رقیب قدیمی‌اش، شاهزاده اژدهای خوش‌سیما، آئو بینگ، شریک شود؛ اتفاقی که باعث می‌شود این دو مدام برای کنترل یک بدن کشمکش کنند و داستان حال‌وهوایی شبیه به یک کمدی رفاقتی سورئال پیدا کند.
نژا و هویت چینی
طراحی شخصیت‌ها و جلوه‌های بصری آن، تلفیقی از سنت و مدرنیته را به نمایش می‌گذارد
نژا، قلب تپنده شوخ‌طبعی خاص فیلم است؛ شوخ‌طبعی‌ای که مدام بین شکوه پرطمطراق فانتزی حماسی و شیطنت‌های کاملاً دیوانه‌وار در نوسان است. یک‌جا نژا جدی‌جدی به فکر نوشیدن استفراغ خودش می‌افتد (به دلایلی آن‌قدر مضحک که توضیحش شاید همه‌چیز را خراب کند!) و جای دیگر یک خوک پرنده در نهایت خونسردی وسط صورت یک شخصیت دیگر باد معده‌اش را رها می‌کند.
اما همه‌چیز فقط به شوخی‌های عجیب ختم نمی‌شود. «نژا ۲» در مقیاسی ساخته شده که حتی بزرگ‌ترین استودیوهای هالیوودی هم به خود جرئت نمی‌دهند نزدیکش شوند. البته ردپای اندکی از انیمیشن غربی دیده می‌شود، مثل طراحی بامزه و چشم‌درشت شخصیت‌ها یا صحنه‌ای که یکی از کاراکترها از آینه جادویی می‌پرسد: «زیباترین در ده مایل اطراف یا بیشتر کیه؟». ولی در مجموع، این فیلم هویت کاملاً چینی خود را حفظ کرده و در دل سنت‌های وو‌شیا و میل این سرزمین به نمایش‌های پرشکوه ریشه دارد.
ابعاد این پروژه به‌تنهایی تماشایی است. گفته می‌شود استودیوی انیمیشن «چنگدو کوکو کارتون» بیش از چهار هزار نفر را برای ساخت آن به کار گرفته است. تعداد نبردهای حماسی و مبارزات آکروباتیک با قدرت‌های خارق‌العاده آن‌قدر زیاد است که شمردنش غیرممکن به نظر می‌رسد؛ صحنه‌هایی که گویی نسخه‌ای بسیار پیشرفته از مبارزات Dungeons & Dragons را زنده کرده‌اند، با جادوهای شگفت‌انگیز در برابر زرادخانه بی‌پایان سلاح‌های آسمانی.
در یکی از صحنه‌ها، نژا کل یک کوه را از جا می‌کند و حسابی کتک می‌زند! در نبردی دیگر، مبارزه روی بامبوهای معلق بر فراز آب اتفاق می‌افتد؛ صحنه‌ای که حتی یک فیلم‌ساز لایو-اکشن مثل ژانگ ییمو شاید فقط بتواند رویایش را ببیند. و سرانجام، در اوج داستان، اژدهاها، شیاطین و خدایان شانه‌به‌شانه با لشکری از میلیون‌ها سرباز شناور در میان ابرهای خروشان، بر فراز دیگی غول‌پیکر به اندازه یک شهر، به جنگ می‌پردازند.
از فداکاری تا جاودانگی: مأموریت نژا برای نجات دوست اژدهایش
صحنه‌های اکشن هیجان‌انگیز و مبارزات پرجنب‌وجوش، از نقاط قوت اصلی فیلم هستند
در پایان فیلم اول «نژا»، این دو قهرمان جوان با فداکاری تمام، بدن‌های فیزیکی خود را قربانی کردند تا از قبیله‌هایشان محافظت کنند. آئو بینگ در کنار اژدهایی بزرگ شد که به نگهبانی یک زندان زیرآبی برای هیولاها محکوم بودند، و نژا هم در میان انسان‌هایی زندگی می‌کرد که به‌جز پدر و مادر مهربانش، در گذرگاه چنتانگ از او وحشت داشتند. حالا، برای بازگرداندن جسم واقعی به روح آئو بینگ، نژا باید هویت دیو خود را پنهان کند، از آزمون‌های دشواری بگذرد تا به مقام جاودانگی برسد و اکسیر معجزه‌آسایی به دست آورد که به دوستش کمک کند.
برای عبور از این مراحل بدون لو رفتن، نژا اجازه می‌دهد روح آئو بینگ کنترل ذهنش را به دست بگیرد. در این حالت، چهره کوچک و شیطنت‌آمیز نژا به‌طرزی جالب به خطوط ظریف و چهره آرام‌تر آئو بینگ تغییر می‌کند، هرچند که هر دو همچنان در یک بدن حضور دارند. طراحی شخصیت‌ها با ظرافت این دوگانگی را منتقل می‌کند؛ جایی که نژا در اوج قدرتش، از یک پسرک کارتونی به نوجوانی خوش‌تیپ با حالت «بی‌خیال و خونسرد» تبدیل می‌شود. همچنین بازآفرینی هنرمندانه طراحی اژدهاها در قالب انسان، وقتی پوست فلس‌دارشان به شکلی طبیعی به زره تبدیل می‌شود، نشان‌دهنده دقت و ظرافت سازندگان در خلق شخصیت‌های دنیای همیشه‌گستر «نژا» است.
همین توجه به جزئیات را می‌توان در طراحی صحنه‌ها نیز دید. قصر آسمانی «شو تو» که استاد جاودانه وولیانگ شیانوِنگ (با صداپیشگی وانگ دشون) در آن ساکن است و در یک‌سوم پایانی فیلم نقش مهمی پیدا می‌کند، کاملاً از یشم ساخته شده و جلوه نور و بافتی که برای آن طراحی شده، این ادعا را کاملاً باورپذیر می‌کند. این عناصر چشمگیر در کنار افکت‌های آب و آتش و انیمیشن بی‌نقص شخصیت‌ها، به خلق صحنه‌های اکشن شگفت‌انگیزی منجر شده‌اند.
یکی از این لحظات در اوایل فیلم رقم می‌خورد، جایی که استاد قدرتمند شن گونگبائو (با صداپیشگی یانگ وی) که برای قبیله اژدها کار می‌کند، با ضربه‌ای آسمان را می‌شکافد و دریچه‌ای به لانه زیرآبی اژدهاها باز می‌کند. از این دریچه، آبشارهایی از گدازه‌های سوزان و انبوهی از هیولاها بیرون می‌ریزند و گذرگاه چنتانگ را در آستانه یک نبرد حماسی قرار می‌دهند. و این تنها یکی از چندین صحنه‌ای است که با خلاقیت تمام، مهارت هزاران نفری را که روی این پروژه کار کرده‌اند، به نمایش می‌گذارد. در صحنه‌ای دیگر، آئو بینگ (در قالب بدن نژا) با حریفی روبه‌رو می‌شود که می‌تواند به شکل الکتریسیته درآید و از میان عناصر رسانایی مثل آب جابه‌جا شود. باران بر سطح دریاچه می‌بارد و جرقه‌های الکتریکی در آسمان زیگزاگ می‌زنند، و مبارزه‌ای دیگر‌جهانی شکل می‌گیرد که نمونه‌ای کامل از نمایش‌های بصری نفس‌گیر این فیلم است.
افسانه‌ای که از مرزها عبور می‌کند؛ شلوغ و پرهیاهو
«نژا ۲» با طنز خاص خود، فضای متفاوتی نسبت به انیمیشن‌های غربی ایجاد می‌کند
مثل بسیاری از انیمیشن‌های چینی عظیم‌مقیاس با دنیای اسطوره‌ای پیچیده – از جمله «طوفان» (۲۰۲۴) و «ماهی بزرگ و بگونیا» (۲۰۱۶) – مجموعه «نژا» هم با یک مشکل آشنا روبه‌روست: حجم بالای توضیحاتی که باید برای روایت تمام جزئیات ماورایی و شخصیت‌های الهی داستان ارائه شود. هر دو فیلم بر پایه اثر ادبی قرن شانزدهمی «تقدیس خدایان» ساخته شده‌اند؛ کتابی پر از ایزدان و تعاملات آسمانی‌شان. برای اینکه تماشاگر در این حجم از شخصیت و ماجرا گم نشود، فیلم با نمایش نوشته روی پرده، هر شخصیت تازه، هر مکان جدید و حتی نام سلاح‌ها و فنون رزمی را معرفی می‌کند. با این حال، حجم اطلاعات آن‌قدر زیاد است که ممکن است سرگیجه بگیرید.
«نژا ۲» یک ترکیب ماکسیمالیستی است که شوخ‌طبعی‌اش شاید برای مخاطبان غربی کمی عجیب باشد (هر دو فیلم از شوخی‌هایی مثل ادرار کردن نژا بهره می‌برند)، اما در مرکز این هیاهو، پیوند عاطفی قهرمان با والدینش – به‌خصوص مادر – ضربان اصلی داستان را شکل می‌دهد. فیلم با جسارت نشان می‌دهد که ظاهر فرشته‌گونه همیشه نشانه نیک‌سرشتی نیست و آن‌هایی که هیولا پنداشته می‌شوند، از جمله خود نژا، گاهی قلبی پاک‌تر و وجدانی آگاه‌تر دارند. شگفت‌انگیز اینجاست که حتی اگر نتوانید تمام جزئیات خط داستان و درگیری‌ها را دنبال کنید، «نژا ۲» با شکوه بصری و بی‌پروایی‌اش حسی فوق‌العاده به شما می‌بخشد.
شکوهی که با چند لکۀ کوچک همراه است
فیلم توانسته رکوردهای فروش بزرگی در چین و جهان به ثبت برساند
با همه‌ی عظمت و هیاهویش، «نژا ۲» بی‌نقص نیست. بیشتر شخصیت‌ها تا بخش پایانی داستان تک‌بعدی باقی می‌مانند و عمق لازم را پیدا نمی‌کنند. حتی خود نژا هم تا مدت زیادی همان شیطنت‌پیشه و سرکش همیشگی است و تنها نزدیک پایان، دگرگونی بزرگی را تجربه می‌کند. این موضوع کمی آزاردهنده است، به‌خصوص وقتی می‌دانیم سرنوشت زادگاهش به موفقیت او گره خورده، اما سرسختی و نافرمانی‌اش در برابر خدایان کمکی به پیشبرد هدفش نمی‌کند.
از سوی دیگر، بخشی از شوخی‌های رک و بی‌پرده فیلم هم چندان برایم خوشایند نبود. البته این را بیشتر به اختلاف سلیقه و سن نسبت می‌دهیم؛ چون «نژا ۲» یک ماجراجویی خانوادگی است که با شوخی‌های فانتزی مثل باد انداختن یا صحنه‌های بامزۀ ادرار، کودکان را به خنده می‌اندازد. بچه‌هایی که در سالن آن را تماشا کنند، حسابی لذت خواهند برد، اما برای تماشاگران بزرگسال ممکن است کمی آزاردهنده باشد.
با این حال، «نژا ۲» کاری کرد که کمتر فیلمی توانسته: فراتر رفتن از انتظارات هر یک از ما. این یک ماجراجویی چشم‌نواز و سرشار از سکانس‌های اکشن نفس‌گیر و داستانی پرکشش است که از ابتدا تا انتها شما را همراه خود می‌کشد. تماشای این فیلم شگفت‌انگیز را از دست ندهید.
نژا ۲ و جهان انیمیشن
این اثر یک تجربه بصری و احساسی منحصر به فرد برای تمام سنین فراهم می‌کند
«نژا ۲» واقعاً حجم زیادی از اتفاقات و تصاویر را به سمت شما پرتاب می‌کند. حتی اگر زبان چینی هم بلد باشید، بعید است همه‌چیز کاملاً برایتان منطقی به نظر برسد. چشم‌ها و ذهن‌تان مدام زیر بمباران صحنه‌ها و اطلاعات‌اند و این نمایش باشکوه و بی‌وقفه، به‌خصوص در طول دو ساعت و نیم، می‌تواند کمی نفس‌گیر و خسته‌کننده شود. اما فراموش نکنیم که این، بزرگ‌ترین فیلم تاریخ چین است و هر روز هم رکوردهای بیشتری می‌شکند. همان‌طور که شاید در چین بگویند: «یا بزرگ برو، یا برگرد خانه!»
فیلمی است که همزمان می‌تواند شگفت‌زده‌تان کند، دهانتان را از تعجب باز بگذارد، باعث شود چشمانتان را از شدت اغراق بالا بدهید و حتی سرتان را از گیجی بخارانید. «نژا ۲» نمونه‌ای از انیمیشن در مقیاسی است که به ندرت در جهان دیده می‌شود. شاید همیشه انسجام کاملی نداشته باشد، اما همین موفقیت خارق‌العاده در گیشه کافی است تا جایش را در جمع جاودانان سینمای چین پیدا کند.
جمع‌بندی: نظر شما درباره نژا ۲ چیست؟
«نژا ۲» نه فقط یک فیلم انیمیشن چینی، بلکه یک پدیده سینمایی بزرگ است که مرزهای ژانر فانتزی را با جسارت و شکوهی کم‌نظیر گسترش می‌دهد. این فیلم، با بهره‌گیری از اسطوره‌ها و روایت‌های کهن چین، دنیایی پر از خدایان، شیاطین و قهرمانان جاودانه خلق کرده است که در عین پیچیدگی، مخاطب را با جلوه‌های بصری خیره‌کننده و صحنه‌های اکشن نفس‌گیر به سفری فراموش‌نشدنی می‌برد. موفقیت بی‌سابقه «نژا ۲» در گیشه، نه تنها قدرت صنعت انیمیشن چین را به رخ جهانیان کشیده، بلکه نشان داده است که قصه‌گویی غنی و فرهنگ بومی می‌تواند زبان مشترکی فراتر از مرزها باشد.
با این حال، فیلم نقاط ضعفی نیز دارد؛ شخصیت‌ها تا بخش زیادی از داستان سطحی باقی می‌مانند و تحول شخصیتی نژا کمی دیر شکل می‌گیرد. همچنین شوخی‌های کودکانه و طنزهای ساده‌ای که در فیلم به کار رفته، ممکن است برای بزرگسالان چندان جذاب نباشد. اما این کاستی‌ها هرگز نتوانسته‌اند از درخشش کلی اثر بکاهند.
در نهایت، «نژا ۲» ترکیبی از حماسه، ماجراجویی و طنزی خاص است که در کنار گرافیک فوق‌العاده و طراحی دقیق شخصیت‌ها، تجربه‌ای متفاوت و هیجان‌انگیز برای مخاطبان با هر سنی رقم می‌زند. این فیلم دعوتی است برای ورود به دنیایی پررمزوراز و جذاب که هر چند پیچیده است، اما در نهایت جادوی سینما را با تمام وجود به نمایش می‌گذارد. اگر به دنبال تماشای انیمیشنی هستید که به شما نشان دهد سینمای چین هم می‌تواند در صدر هنر انیمیشن جهان بدرخشد، «نژا ۲» گزینه‌ای است که نباید از دست بدهید.
منبع: مجله بازار
سیندرلا تا لیمو عسلی؛ میزگیم و دوبله فان با سارا جامعی
نظرات