زیبای خفته؛ آخرین کار والت دیزنی فقید

سال ۲۰۲۴ سالگرد ۶۵ سالگی انیمیشن زیبای خفته است. امروزه پرنسس ارورا شخصیت اصلی زیبای خفته جزو یکی از نمادین‌ترین شخصیت‌های دیزنی محسوب می‌شود. با‌این‌وجود فیلم زیبای خفته در زمان اکران فروش نسبتا خوبی را تجربه نکرد. به‌طوری که استودیو به مدت ۳۰ سال تا پری دریایی (۱۹۸۹) سراغ پرنسسی دیگر نرفت. در این مقاله مراحل ساخت زیبای خفته و تاثیرات زیبای خفته در انیمیشن های دیزنی را شرح  می‌دهیم.

ساخت زیبای خفته

تصویر منتشر شده از والت دیزنی هنگام ساخت زیبای خفته

زیبای خفته آخرین کار والت دیزنی قبل از مرگ خود در سال ۱۹۶۶ بود. این پروژه‌ را والت  در سال ۱۹۳۸ در ذهن خود داشت، ولی هیچ‌وقت به سراغ آن تا سال ۱۹۵۰ نرفت. زیبای خفته نسبت به کوتوله‌ها (۱۹۳۷) و سیندرلا (۱۹۵۰) پروژه‌ جاه‌طلبانه‌تری بود؛ زیرا، این انیمیشن جزئیات هنری بیشتری نسبت به کارهای قبلی دیزنی دارد. والت می‌خواست کیفیت آثار استودیو را با زیبای خفته بالا ببرد.

ایویند ارل استایلیست زیبای خفته در آن زمان گفته بود: «برای طراحی زیبای خفته، معماری گوتیک فرانسوی و ایتالیایی را با معماری رنسانس و رئالیسم انتزاعی ترکیب کردیم تا ظرافتی خاص در انیمیشن زیبای خفته ایجاد کنیم.» اینویند حتی پارانوماهای عریضی را برای زیبای خفته کشید که بعضی از آن‌ها ۴.۵ متر طول داشتند. به همین خاطر زیبای خفته یکی از گران‌ترین انیمیشن‌های سال ۱۹۵۹ محسوب می‌شد.

بودجه انیمیشن ۶ میلیون دلار بود و حدود ۵.۳ میلیون دلار در آمریکا و کانادا فروخت. علاوه بر این، منتقدان زیبای خفته را ماندگارترین انیمیشن والت پس از سفیدبرفی و هفت کوتوله خواندند. با‌این‌حال فیلم در گیشه شکست خورد و تا دهه ۸۰ نتوانست بودجه فیلم را جبران کند. به‌ همین دلیل تا ۱۹۸۹ دیزنی دیگری پرنسس خلق نکرد.

پری دریایی؛ اولین شاهزاده موفق دیزنی

پرنسس آریل در پری دریایی

بعد از زیبای خفته دیزنی سراغ انیمیشن‌ ۱۰۱ سگ خال‌دار را ساخت. این انیمیشن بودجه کمتری نسبت به زیبای خفته داشت. برای همین ده برابر بودجه خود در باکس آفیس فروش کرد. بودجه ۱۰۱ سگ خال‌دار ۳ میلیون دلار بود و در گیشه ۳۰۰ میلیون دلار فروخت. امروزه این انیمیشن به یکی از انیمیشن‌های محبوب و کلاسیک دیزنی به شمار می‌رود. از دیگر انیمیشن‌های پرفروش دهه ۶۰  به انیمیشن کتاب جنگل نیز می‌توان اشاره کرد.

به بیانی دیگر استودیو وقت خود را بیشتر صرف ساخت کارتون‌هایی با بودجه کم کرد. قبل از پری دریایی استودیو دیزنی انیمیشن پرهزینه دیگری به نام دیگ سیاه (۱۹۸۵) ساخت. انیمیشنی که ساخت آن ۱۰ سال طول کشید ولی به یکی از کم‌فروش‌ترین و بدترین انیمیشن‌های دیزنی تا به امروز تبدیل شد. با وجود این که شخصیت اصلی دیگ سیاه پرنسس نبود. اما همانند زیبای خفته بودجه بالایی داشت.

رنسانس دیزنی ‌

تا اواسط دهه ۸۰ میلادی دیزنی دوران بدی را سپری می‌کرد؛ زیرا، بیشتر انیمیشن‌های دیزنی بازخورد خوبی را از منتقدان و تماشاگران دریافت نمی‌کردند. به همین خاطر استودیو دیزنی سراغ داستان پری دریایی نوشته هانس کریستین اندرسن رفت. با‌این‌وجود والت در زمانی که در قید حیات بود به این کتاب علاقه داشت. اما فرصت نکرد آن را بسازد. استودیو آن ایده‌های زیادی را برای فیلم بعدی دیزنی در نظر گرفته بود. با‌این‌حال پری دریایی به‌عنوان پروژه بعدی دیزنی انتخاب شد.

دیزنی تمام تجربه‌های زیبای خفته را در فیلم پری دریایی (۱۹۸۹) پیاده کرد و از آن نتیجه گرفت. به‌طوری که استودیو پس از پری دریایی جان دیگری گرفت و به نقطه عطف دیزنی تبدیل شد. چون پس از آن انیمیشن‌های ماندگاری مانند علاءالدین، هرکول، دیو و دلبر و شاه شیر را اکران کرد.

هر کدام از این‌ کارتون‌‌ها جایگاه خاصی برای طرفداران دیزنی دارد. به همین خاطر به بازه زمانی دهه ۹۰ اهالی سینما دوره رنسانس دیزنی می‌گویند. چون هر فیلمی که دیزنی در این سال‌ها اکران می‌کرد، از مردم بازخورد خوبی می‌گرفت.

شاهزاده و قورباغه؛ مورد مشابه زیبای خفته

شاهزاده و قورباغه (۲۰۰۹) ادای احترامی به کارهای کلاسیک دیزنی بود. در واقع در آن زمان انیمیشن‌های  CGI معروف بودند و از محبوبیت بالایی بین مردم برخوردار بودند؛ به‌ همین خاطر دیزنی با اکران شاهزاده و قورباغه می‌خواست استایل انیمیشن‌های دستی را احیا کند.

دیزنی ۱۰۵ میلیون دلار صرف فیلم کرد و در باکس‌آفیس ۲۷۱ میلیون دلار سود کرد؛ نمی‌توان گفت شاهزاده و قورباغه مانند زیبای خفته پروژه‌ای شکست‌خورده است. با‌این‌حال اندازه کارتون‌های دیزنی در دهه ۹۰ مثل علاءالدین فروش فوق‌العاده‌ای را تجربه نکرد.

تیم سیتو یکی از اساتید سینمای کالیفرنیا درباره فیلم گفته بود: «شاهزاده و قورباغه انیمیشن موفقی نسبت به ملاقات با خانواده رابینسون (۲۰۰۷) محسوب می‌شود. ولی دیزنی پرونده انیمیشن‌های دستی بود را با کارتون وینی د پو (۲۰۱۱) بست و بیشتر روی CGI تمرکز کرد»

پرنسس تیانا شخصیت اصلی شاهزاده و قورباغه جزو پرنسس‌های دیزنی محسوب می‌شود. ولی نسبت به دیگر پرنسس‌های دیزنی مثل راپونزل یا آریل از توجه زیادی برخورد نیست. پرنسس و قورباغه حتی در فهرست کارتون‌های قدر نادیده دیزنی امروزه قرار می‌گیرد. به همین خاطر نقطه مقابل زیبای خفته است.

شاید با اکران انیمیشن تیانا در سال ۲۰۲۴ به این کاراکتر توجه بیشتری شود. با‌این‌وجود دیزنی دوران خوشی را مانند دهه ۸۰ سپری نمی‌کند؛ زیرا، اکثر کارهای استودیو تا قبل از اکران INSIDE OUT 2 با شکست مواجه شدند.

الگو گرفتن از انیمه های ژاپن

از آن‌ جایی بازار انیمه‌های ژاپن پرسود و محبوب است. شاید اگر دوباره دیزنی انیمیشن دیگری با استایل سابق، ولی حال ‌و‌ هوای مدرن اکران کند، بتواند خاطرات انیمیشن‌های قدیمی خود را در ما زنده کند و لحظات خوشی را در ذهن ما ثبت کند.

یکی از انتقادهایی که همیشه به پرنسس‌های دیزنی وارد می‌شود این است که اکثر پرنسس‌های دیزنی شخصیت‌های مستقلی نیستند، یعنی فقط برای کسب رضایت معشوق در داستان تلاش می‌کنند. اگر دیزنی به این مسئله بیشتر توجه کند و بتواند شخصیت‌های زن مستقلی مانند شخصیت‌های انیمه شاهزاده مونونوکه و سرویس تحویل کیکی خلق کند. ممکن است دیزنی دوباره به نقطه اوج خود برگردد.

خلاصه

زیبای خفته اثر مثبتی  بر کارتون‌های دیزنی داشت، از تاثیرات زیبای خفته در انیمیشن‌ های دیزنی می‌توان به خلق کاراکترهای نمادین مانند پرنسس آریل، تیانا و راپونزل اشاره کرد. به بیانی دیگر اگر زیبای خفته یکی ساخته نمی‌شد، شاید کیفیت انیمیشن‌های دیزنی افت می‌کرد و با آثار بارزشی مانند شیرشاه و هرکول دیگر مواجه نمی‌شدیم. شما با کدام یک از انیمیشن‌های دیزنی خاطره دارید؟

سوالات متداول

داستان زیبای خفته چیست؟ یک جادوگر بدجنسی شاهزاده اورورا را نفرین می‌کند تا در ۱۶ سالگی بمیرد، اما یک پری، نفرین جادوگر را تغییر می‌دهد. به‌طوری که شاهزاده از مرگ نجات پیدا می‌کند، اما در خوابی عمیق فرو می‌رود و باید منتظر بماند تا کسی با بوسه‌ای لبریز از عشق واقعی طلسم را بشکند.

چرا زیبای خفته نقش زیادی در کیفیت کارتون‌های دیزنی دارد؟ زیبای خفته اولین کار جاه‌طلبانه دیزنی به شمار می‌آید. با این کارتون دیزنی استانداردهای انیمیشن‌سازی را بالا برد و این استانداردها را در کارتون‌های آینده خود مثل دیو و دلبر و  پری دریایی پیاده کرد.

دوره رنسانس دیزنی چیست؟  به دوران اوج دیزنی از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۹ دوره رنسانس دیزنی می‌گویند. در این دوره استودیو آثار ماندگاری مانند شیرشاه، دیو و دلبر و علاءالدین خلق کرد.

منبع: cbr

ده بازی نوستالژی سگا که هنوز میشه بازیشون کرد؟