۱۰ انیمه علمی-تخیلی که شما را شگفت‌زده خواهند کرد

ژانر علمی-تخیلی به دلیل پرداختن به ماهیت انسان و اینکه بشریت چقدر باید با فناوری همگام شود، شهرت دارد و این موضوع در دنیای انیمه نیز صادق است. انیمه ذاتا در به تصویر کشیدن پیچیدگی‌های انسانی مهارت دارد و وقتی عناصر علمی-تخیلی به آن اضافه می‌شود، با آثاری مواجه می‌شویم که می‌توانند ذهن بیننده را به چالش بکشند. این انیمه های علمی-تخیلی مخاطب را به دنیاهای ناشناخته می‌برند و پرسش‌هایی عمیق درباره چیستی وجود مطرح می‌کنند. این دنیاها می‌توانند آینده‌ای دور یا خطوط زمانی جایگزین باشند. برخی از این آثار بر یک جامعه خاص تمرکز دارند، در حالی‌که برخی دیگر روایت‌هایی در ابعاد جهانی ارائه می‌دهند.

نمونه‌هایی مانند کهکشان تاتامی (The Tatami Galaxy) و ارگو پراکسی (Ergo Proxy)، با ترکیب تخیل غنی و مفاهیم نوآورانه، داستان‌هایی ارائه می‌دهند که مرزهای روایت سنتی را درمی‌نوردند. این انیمه‌ها نه‌تنها سرگرم‌کننده‌اند، بلکه بیننده را به تفکر وا‌می‌دارند؛ آثاری ماندگار که گاه حتی گیج‌کننده می‌شوند. آن‌ها همچون آینه‌ای در برابر جامعه امروز قرار می‌گیرند و از ما می‌پرسند که بشر تا کجا پیش خواهد رفت. در چنین فضاهایی، حضور ربات‌ها یا سفرهای فضایی، بحث‌هایی اجتناب‌ناپذیر درباره انسانیت و اخلاق را برمی‌انگیزد. یک انیمه علمی-تخیلی برجسته می‌تواند هم بهترین و هم تاریک‌ترین ابعاد انسان را عیان کند.

انیمه اشتاینز؛ گیت (Steins;Gate): شاهکاری در علت و معلول

انیمه اشتاینز؛ گیت (Steins;Gate) در ابتدا به‌ظاهر روایتی آرام از زندگی روزمره یک دانشمند دیوانه به نام رینتارو اوکابه است. اما با وقوع یک اتفاق پیش‌بینی‌نشده و اختراع تصادفی دستگاهی برای سفر در زمان، روند انیمه به‌کلی تغییر می‌کند. اوکابه برای نجات جان دوستانش بارها به گذشته بازمی‌گردد، اما هر سفر، آینده را بیشتر دستخوش تغییر می‌کند و پیامدهای تازه‌ای به بار می‌آورد.

در اشتاینز؛ گیت، سفر در زمان تنها یک عنصر فانتزی یا وسیله‌ای برای پیشبرد داستان نیست. این فناوری، ابزاری واقعی برای خلق یک کشمکش عاطفی عمیق است. با پیشرفت داستان، اوکابه به‌تدریج خود را گرفتار کابوسی می‌بیند که حاصل انتخاب‌ها و اعمال خودش است. حس ناامیدی‌ که او پس از شکست در هر خط زمانی تجربه می‌کند، کاملا ملموس و واقعی است. مخاطب نه‌فقط درگیر مفاهیم علمی-تخیلی می‌شود، بلکه بار احساسی داستان را نیز با تمام وجود درک می‌کند.

انیمه Dennou Coil واقعیت افزوده را به روایتی عاطفی و درونی تبدیل می‌کند

انیمه دِنو کویل (Dennou Coil) در ابتدا شبیه روایتی آرام و کودکانه از دوران رشد در آینده‌ای نزدیک به‌نظر می‌رسد. داستان دختری جوان به نام یاساکو را دنبال می‌کند که در جهانی زندگی می‌کند که واقعیت افزوده به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده است. مردم با استفاده از عینک‌های سایبری می‌توانند هم‌زمان با دنیای فیزیکی، در دنیای دیجیتال نیز تعامل داشته باشند. یاساکو و دوستانش در دل این فناوری رشد کرده‌اند، اما پس از نقل مکان او به شهری جدید، وقایع نگران‌کننده‌ای آغاز می‌شود.

هرچه ماجرا پیش می‌رود، یاساکو و اطرافیانش با لایه‌های پنهانی‌تری از این جهان روبه‌رو می‌شوند و به حقایقی تاریک و فراموش‌شده پی می‌برند. دِنو کویل پرسشی بنیادین درباره حافظه و هویت در عصر دیجیتال مطرح می‌کند. در دنیایی که هیچ‌چیز را فراموش نمی‌کند، در عین حال داده‌هایی که فاقد ماهیت دیجیتال هستند، به‌آرامی ناپدید می‌شوند. انیمه با این تضاد، تأملی عمیق درباره فناوری و تأثیر آن بر درک ما از خودمان ارائه می‌دهد.

انیمه Texhnolyze جهانی را به تصویر می‌کشد که در مسیر سقوط قرار گرفته است

تکنولایز (Texhnolyze) در شهری زیرزمینی و در حال فروپاشی به نام لوکس (Lux) می‌گذرد؛ جایی که همه‌چیز از مدت‌ها پیش در حال زوال بوده است. داستان حول محور ایچیزه (Ichise)، یک مبارز زیرزمینی می‌چرخد که در یکی از نبردهایش، دست و پای خود را از دست می‌دهد. پس از این حادثه، او تحت فرآیندی به نام تکنولایز قرار می‌گیرد و اندام‌های سایبرنتیک دریافت می‌کند. این تجربه او را وارد نبردهای خشونت‌آمیز بین سه جناح رقیب می‌کند که هر یک برای کنترل لوکس می‌جنگند و او ناخواسته در این آشوب گرفتار می‌شود.

تکنولایز با بی‌رحمی تمام، ناامیدی را به تصویر می‌کشد. در این انیمه، دیالوگ‌ها به حداقل رسیده‌اند و صداهای پس‌زمینه نیز عمدا بسیار کم هستند. همه‌چیز حول جامعه‌ای می‌گردد که هیچ میلی به نجات خود ندارد و مردمی که تنها برای قدرت، با ناامیدی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. علی‌رغم ظاهر بصری چشم‌گیر و طراحی هنری خاص خود، تکنولایز انیمه‌ای تاریک، سنگین و بی‌رحم است. این اثر برای تحریک احساسات یا ایجاد هیجان طراحی نشده؛ بلکه برای برانگیختن تفکر مخاطب ساخته شده است.

انیمه Ergo Proxy پازلی پیچیده در فضایی پادآرمان‌شهر است که تمرکز و دقت کامل مخاطب را می‌طلبد

ارگو پراکسی (Ergo Proxy) در جهانی پسا-آخرالزمانی روایت می‌شود که انسان‌ها در شهرهایی گنبدی‌شکل زندگی می‌کنند. در این جوامع، انسان‌ها در کنار اندرویدهایی به نام اتو ریو (Auto Reiv) همزیستی دارند، تا اینکه ویروسی مرموز به این اندرویدها خودآگاهی می‌بخشد. داستان بر شخصیت ریئل میار (Re-L Mayer) تمرکز دارد، بازرس جوانی که مأمور بررسی قتل‌هایی شده که توسط اتو ریوهای خودآگاه رخ داده‌اند. اما تحقیقات او به کشف موجوداتی به نام پراکسی منتهی می‌شود؛ انسان‌نماهایی که دولت وجود آن‌ها را پنهان کرده است.

ارگو پراکسی ژانر علمی-تخیلی را با معمای جنایی ترکیب می‌کند و حاصل آن تجربه‌ای است که مخاطب را به خود جذب می‌کند. فضای جهان آن سنگین و  سرکوبگر است و مفاهیم فلسفه اگزیستانسیالیسم به تدریج در طول داستان پدیدار می‌شوند. با پیشروی در داستان، ریئل به جایی می‌رسد که ناچار است درباره خود و ماهیت وجود انسان سؤال کند و مخاطب نیز پا‌به‌پای او در این مسیر قرار می‌گیرد. این انیمه از طرح سؤالات بی‌پاسخ ابایی ندارد، زیرا برخی پرسش‌ها ذاتا پاسخ قطعی ندارند.

انیمه Serial Experiments Lain مخاطب را وادار می‌کند تا ماهیت حقیقی واقعیت را زیر سؤال ببرد

انیمه تجربیات سریالی لین (Serial Experiments Lain) یکی از برجسته‌ترین انیمه‌های علمی-تخیلی است که بارها به‌عنوان اثری ماندگار ستایش شده. داستان با دختری ساکت به نام لین آغاز می‌شود که یک روز، ایمیلی از همکلاسی فوت شده خود دریافت می‌کند. این ماجرا لین و دوستانش را با The Wired آشنا می‌کند؛ واقعیتی مجازی که گفته می‌شود حتی خدا را در دل خود جای داده است.

انیمه تجربیات سریالی لین تنها درباره طبیعت انسان نیست؛ بلکه به‌کلی مفهوم هویت را زیر سؤال می‌برد. با پیشروی لین در کشف Wired، او متوجه می‌شود که مرز بین دنیای واقعی و مجازی در حال محو شدن است. به تدریج، تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است دشوار می‌شود و مرزهای فردیت از میان می‌روند. این انیمه از مخاطب نمی‌پرسد که انسان‌ها چگونه می‌توانند از اینترنت استفاده کنند، بلکه این سؤال را مطرح می‌کند که اینترنت چگونه می‌تواند انسان‌ها را تغییر دهد.

انیمه Ghost in the Shell: Stand Alone Complex یکی از هوشمندانه‌ترین نمونه‌های ژانر علمی‌تخیلی محسوب می‌شود

شبح درون پوسته: استند الون کامپلکس (Ghost in the Shell: Stand Alone Complex) داستان گروهی به نام بخش ۹ را دنبال می‌کند که تحت رهبری سرگرد موتوکو کوزاناگی، به بررسی و مقابله با جرایم سایبری می‌پردازند. در دنیای این انیمه، استفاده از تقویت‌کننده‌های سایبرنتیک امری رایج است و افراد می‌توانند بدن یا مغز خود را با فناوری ترکیب کنند. انیمه به بررسی تقاطع میان انسانیت و فناوری می‌پردازد و این پرسش را مطرح می‌کند که اگر بدن و ذهن فرد دیگر کاملا در اختیار خودش نباشد، چه چیزی از هویت او باقی می‌ماند؟

شبح درون پوسته: استند الون کامپلکس تلاشی برای ارائه پاسخ‌های ساده به این پرسش‌ها ندارد. سرگرد موتوکو که خود یک سایبورگ کامل است، بارها درگیر این پرسش می‌شود که آیا هنوز روح یا جوهری انسانی درون او باقی مانده یا نه. از سوی دیگر، کسانی که بخش‌های انسانی بیشتری نسبت به او دارند، اغلب دست به کارهایی می‌زنند که به‌مراتب غیرانسانی‌تر هستند. هر قسمت از این مجموعه، بعدی از جامعه‌ای آینده‌نگر را به تصویر می‌کشد؛ از دغدغه‌های اخلاقی پیرامون هوش مصنوعی گرفته تا معضلات مربوط به هک بیولوژیکی. در نهایت، انیمه ما را با تنها یک پرسش اساسی مواجه می‌سازد: چه چیزی انسان را واقعا انسان می‌کند؟

انیمه Kaiba مفهوم هویت را در جهانی مورد بررسی قرار می‌دهد که در آن هیچ‌چیز پایدار نیست

کایبا (Kaiba) در ظاهری رنگارنگ و سبک بصری منحصربه‌فرد، پرسش‌های عمیق وجودی درباره حافظه و هویت را مطرح می‌کند. در دنیای این انیمه، خاطرات انسان‌ها در تراشه‌هایی ذخیره می‌شوند که حتی پس از مرگ نیز باقی می‌مانند. این فناوری باعث شده حافظه به منبعی کمیاب و باارزش تبدیل شود و در نتیجه، جامعه‌ای شدیدا طبقاتی شکل بگیرد. داستان با بیدار شدن پسری به نام کایبا آغاز می‌شود که هیچ خاطره‌ای از گذشته‌اش ندارد و علائم عجیبی روی بدنش دیده می‌شود.

سفر کایبا برای یافتن هویت گمشده‌اش، در عین سورئال بودن، تأثیر عاطفی عمیقی دارد. پشت ظاهر کودکانه و رنگارنگ انیمه، مفاهیم جدی و نقدی اجتماعی پنهان شده‌اند. هر قسمت بیننده را به دنیای تازه‌ای می‌برد و در عین روایت داستان کایبا، نکاتی تازه درباره موضوعات سنگین انیمه نیز فاش می‌شود. کایبا به کندوکاوی فلسفی درباره نقش حافظه در شکل‌گیری هویت می‌پردازد و این پرسش را مطرح می‌کند که وقتی بدن‌ها به‌سادگی قابل تعویض هستند، فردیت چه معنایی دارد؟

انیمه Planetes روایت علمی‌تخیلی خود را بر بستر واقع‌گرایانه‌ رنج‌ها و دغدغه‌های انسانی بنا می‌کند

پلانتس (Planetes) انیمه‌ای علمی-تخیلی است که به‌جای تمرکز صرف بر تکنولوژی، توجه خود را بیشتر معطوف به شخصیت‌ها کرده است. این انیمه در سال ۲۰۷۵ روایت می‌شود، زمانی که سفرهای فضایی به امری عادی محسوب می‌شود، اما زباله‌های فضایی به یک معضل بزرگ تبدیل شده. برخلاف انتظار، انیمه به‌جای تمرکز بر کاوشگران فضایی ماجراجو، زندگی اعضای تیمی به نام بخش زباله را دنبال می‌کند؛ گروهی که مأموریت آن‌ها پاک‌سازی مدار زمین از زباله‌های فضایی است.

اگرچه ممکن است وظایف این تیم ساده یا کسل‌کننده به نظر برسد، شخصیت‌های آن بسیار پیچیده و چندلایه هستند. انیمه با بررسی زندگی شخصی، دغدغه‌ها و دلایل انتخاب شغلی این افراد، موفق می‌شود داستانی انسانی و ملموس حتی با وجود پس‌زمینه فضایی آن روایت کند. در عین پرداختن به جنبه‌های انسانی، پلانتس فرصت را غنیمت شمرده و به مسائل جالبی همچون مهاجرت فضایی و چالش‌های اخلاقی پیرامون آن نیز می‌پردازد.

انیمه The Tatami Galaxy مارپیچی از پشیمانی و کشف است که در دل روایتی علمی‌تخیلی شکل می‌گیرد

کهکشان تاتامی (The Tatami Galaxy) یک داستان علمی‌-تخیلی معمول نیست. نه خبری از سفینه‌های فضایی است و نه سایبورگ‌هایی با فناوری پیشرفته. این انیمه داستان دانشجویی بی‌نام را روایت می‌کند که بارها و بارها زندگی‌اش را به عقب برمی‌گرداند، به امید آنکه بتواند تجربه‌ای ایده‌آل از دوران دانشگاه داشته باشد. در هر قسمت، او وارد یک خط زمانی متفاوت می‌شود، به کلوپ‌های جدیدی می‌پیوندد و دوستان تازه‌ای پیدا می‌کند. اما با وجود تمام این تغییرات، هر بار در پایان احساس می‌کند که هنوز به رضایت واقعی نرسیده است.

برخلاف بسیاری از انیمه‌های علمی-تخیلی، در کهکشان تاتامی اثری از تکنولوژی‌های خارق‌العاده یا جوامع پادآرمان‌شهری دیده نمی‌شود. تنها چیزی که در مرکز داستان قرار دارد، شخصیت اصلی و انتخاب‌هایی است که در زندگی‌اش انجام می‌دهد. ریتم سریع انیمه و هرج‌ومرج موجود در هر خط زمانی، بازتابی از آشفتگی ذهنی اوست. این اثر نه درباره تغییر گذشته، بلکه درباره آموختن زندگی در زمان حال است و نشان می‌دهد رضایت واقعی تنها زمانی حاصل می‌شود که فرد از چرخه انتخاب‌های بی‌پایان بیرون بیاید.

انیمه Psycho-Pass این پرسش بنیادین را مطرح می‌کند که آیا عدالت به‌صورت مصنوعی طراحی و پیاده‌سازی می‌شود؟

سایکو-پس (Psycho-Pass) جهانی را به تصویر می‌کشد که در آن ذهن و روان افراد به‌طور مداوم تحت نظارت دولت قرار دارد. سیستم سیبیل (Sibyl System) زندگی و وضعیت روانی شهروندان را اسکن می‌کند و بر اساس احتمال تهدید بودن آن‌ها برای جامعه، به هر فرد یک عدد اختصاص می‌دهد. این عدد که ضریب جرم نام دارد، می‌تواند منجر به بازداشت یا حتی اعدام افراد شود. چنین سیستمی جامعه‌ای عمیقا مسئله‌دار پدید آورده است و قهرمان داستان، بازرس آکانه تسونه‌موری، خیلی زود متوجه این واقعیت تلخ می‌شود.

آنچه سایکو-پس را از بسیاری از انیمه‌های علمی-تخیلی متمایز می‌سازد، پرداختن به پرسش‌های فلسفی عمیقی است که درباره تأثیر فناوری بر رفتار و آزادی انسان مطرح می‌شود. سیستم سیبیل، توانایی بالقوه انسان را با اعمال بالفعل او ترکیب می‌کند و همین موضوع، پیامدهای سنگینی برای جامعه دارد. هرچه آکانه بیشتر در این سیستم فرو می‌رود و تحقیق می‌کند، اعتمادش به نظامی که زمانی به آن ایمان داشت، کمتر می‌شود. همین پیچیدگی‌های اخلاقی و فکری هستند که سایکو-پس را به اثری فراتر از یک تریلر علمی-تخیلی صرف تبدیل می‌کنند.

آیا انیمه های علمی-تخیلی معرفی‌شده در این لیست را تماشا کرده‌اید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، این انیمه ها چه تاثیری روی احساسات و ذهن شما داشته‌اند؟ نظرات خود را برای ما کامنت کنید!

منبع: CBR

دوست داشتنی‌ترین یوتیوبر گیمر ایران کیه؟ میزگیم با علیرکسا @alirexzam