چرا دو قسمت جنجالی باب اسفنجی از دسترس خارج شدند؟
انیمیشن باب اسفنجی شلوارمکعبی بیش از دو دهه است که مهمان خانه‌های ماست؛ پدیده‌ای فرهنگی که نسل‌ها را سرگرم کرده و هنوز هم می‌کند. بچه‌ها عاشق سادگی و دیوانه‌بازی‌های شخصیت‌هایش هستند و بزرگسالان، شیفته‌ی طنز هوشمندانه و کنایه‌های زیرپوستی آن. اما گاهی، این کمدی جسورانه از مرزهایی عبور می‌کند که مدیران شبکه‌های تلویزیونی را نگران می‌کند. این دقیقاً همان اتفاقی است که برای دو قسمت از این سریال محبوب رخ داد؛ دو اپیزود که به دلایل کاملاً متفاوت، جنجال‌برانگیز شدند و از سوی نیکلودئون، خانه همیشگی باب اسفنجی، برای مدتی یا برای همیشه ممنوع شدند.
اولین بار در سال ۲۰۲۱ (۱۳۹۹-۱۴۰۰ شمسی) بود که خبر ممنوعیت این دو قسمت منتشر شد. یکی از آن‌ها به دلیل محتوای «بیش از حد نامناسب» و دیگری به خاطر «بی‌ملاحظگی» نسبت به شرایط حساس همه‌گیری جهانی کرونا کنار گذاشته شد. هرچند قسمتی که به کرونا مرتبط بود، پس از دو سال سکوت خبری سرانجام به نمایش درآمد، اما داستان پشت پرده‌ی این تصمیم‌ها، نگاهی جذاب به استانداردهای متغیر دنیای سرگرمی و حساسیت‌های فرهنگی دارد.
داستان «خرچنگ قرنطینه شده»
تصور کنید: رستوران خرچنگ، پاتوق همیشگی و شلوغ. باب اسفنجی، پاتریک، اختاپوس و دیگران در حال گذراندن یک روز عادی هستند که ناگهان یک بازرس بهداشت از راه می‌رسد. او با وحشت اعلام می‌کند که یک نفر در رستوران به بیماری مسری «آنفولانزای صدف» مبتلاست و بلافاصله دستور قرنطینه کامل صادر می‌کند.
اینجاست که هرج‌ومرج آغاز می‌شود. پارانویا و سوءظن فضا را پر می‌کند و همه به یکدیگر به چشم یک ناقل ویروس نگاه می‌کنند. آقای خرچنگ، که همیشه حسابگری و منفعت‌طلبی‌اش بر منطقش می‌چربد، راه‌حلی افراطی پیدا می‌کند: هرکس را که مشکوک به نظر می‌رسد، یکی‌یکی در فریزر بزرگ رستوران زندانی می‌کند تا به قول خودش جلوی شیوع بیماری را بگیرد. طولی نمی‌کشد که همه به جز خود او در سرمای فریزر حبس می‌شوند.
این اپیزود، آینه‌ای ناخواسته در برابر جامعه‌ای وحشت‌زده بود؛ جامعه‌ای که در آن سوءظن و فاصله‌گذاری، به هنجار روزمره تبدیل شده بود. هرچند گفته می‌شود داستان این قسمت پیش از اوج‌گیری همه‌گیری کووید-۱۹ نوشته شده بود، اما شباهت‌هایش انکارناپذیر بود. وحشت از بیمار شدن، مقصر دانستن دیگران و حتی تبعیض (ایده‌ی آقای خرچنگ برای جدا کردن بیماران، یادآور تبعیض‌هایی بود که در دنیای واقعی علیه گروه‌های خاصی اعمال می‌شد)، همگی به شکلی طنزآمیز اما دقیق به تصویر کشیده شده بودند.
نیکلودئون در آن زمان تصمیم هوشمندانه‌ای گرفت. پخش قسمتی که در آن یک بیماری خیالی باعث هرج‌ومرج و قرنطینه می‌شود، در اوج یک همه‌گیری واقعی که جان انسان‌ها را می‌گرفت و اضطراب جهانی را به همراه داشت، می‌توانست بی‌ملاحظگی تلقی شود. به همین دلیل، پخش «خرچنگ قرنطینه شده» به مدت دو سال به تعویق افتاد. سرانجام در ۲۹ آوریل ۲۰۲۲ (۹ اردیبهشت ۱۴۰۱)، زمانی که جهان کم‌کم به حالت عادی بازمی‌گشت، این قسمت برای اولین بار روی آنتن رفت و در سرویس پارامونت پلاس نیز قرار گرفت.
قسمت «خرچنگ میانسال» که برای همیشه حذف شد
اگر داستان «خرچنگ قرنطینه شده» به یک پایان خوش رسید، سرنوشت قسمت دیگر کاملاً متفاوت بود. قسمت «خرچنگ میانسال» (Mid-Life Crustacean) از فصل سوم، تنها اپیزود باب اسفنجی است که به طور دائمی از پخش تلویزیونی و تمام پلتفرم‌های استریم رسمی حذف شده و هیچ نشانه‌ای از بازگشت آن وجود ندارد.
دلیل این تصمیم چه بود؟ یک شوخی که از نظر فرهنگی تاریخ‌مصرف‌گذشته و نامناسب تلقی می‌شود. در این قسمت، آقای خرچنگ دچار بحران میانسالی شده و احساس پیری می‌کند. باب اسفنجی و پاتریک برای اینکه به او کمک کنند دوباره احساس جوانی و هیجان کند، او را به یک «ماجراجویی شبانه» می‌برند که شامل «حمله به لباس زیر» (panty raid) می‌شود. این کار، یک شوخی رایج در فرهنگ دانشگاهی آمریکا در دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ بود که در آن دانشجویان به خوابگاه‌ها یورش می‌بردند.
در حالی که بسیاری از شوخی‌های بزرگسالانه باب اسفنجی، کنایه‌هایی سریع و گذرا هستند که از چشم کودکان پنهان می‌مانند، این قسمت کل خط داستانی خود را بر پایه یک مفهوم ذاتاً نامناسب و قدیمی بنا کرده بود. برای مدیران نیکلودئون در قرن بیست و یکم، عادی‌سازی و به تصویر کشیدن چنین رفتاری در یک برنامه کودک، دیگر قابل قبول نبود. به همین دلیل، در سال ۲۰۲۱، این قسمت برای همیشه از چرخه‌ی پخش و استریم حذف شد تا آرشیو باب اسفنجی با استانداردهای امروزی سازگارتر باشد.
منبع: cbr
سیندرلا تا لیمو عسلی؛ میزگیم و دوبله فان با سارا جامعی
بررسی های مرتبط
نظرات