آیا پلی استیشن دارد راز موفقیت خود را فراموش می‌کند؟
کنسول پلی استیشن ۵ عملکرد تقریبا مشابه پلی استیشن ۴ داشته و مجموعا عملکرد بسیار خوبی از خود نشان داده است؛ و خب این مسئله بالاتر از هر موضوع دیگری برای سونی اهمیت خواهد داشت. اما ورای این عنصر کلیدی موفقیت، پلی استیشن در نسل نهم بازی‌های انحصاری بسیار کم و بعضا بی‌کیفیتی روانه بازار کرده و اوضاع خوبی هم در یکی دو سال آینده ندارد. در طول چند سال اخیر سونی محتمل چند شکست بزرگ شده و تصمیمات اشتباه متعددی اتخاذ کرده است؛ این موارد در کنار یک سری جنجال و تنش عمومی باعث شده تا نظر مخاطبان نسبت به پلی استیشن در مقایسه با نسل PS4 تا حدی به سمت منفی گرایش داشته باشد.
در حالی که نسل پلی استیشن ۴ – در کنار روزهای نوستالژیک و شگفت‌انگیز پلی استیشن ۲ – دوران طلایی پلی استیشن به حساب می‌آید، سال‌های حکم‌رانی PS5 فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است. مشخصا پلی استیشن همچنان به موفقیت خود ادامه می‌دهد و این موضوع حین بررسی فروش کنسول‌های نسل نهم و در خاک ماندن رقیب سنتی یعنی ایکس باکس به وضوح قابل مشاهده است. با تمام این اوصاف عملکرد خارق‌العاده سونی در بخش سخت‌افزار لزوما به بخش نرم‌افزار و یا بهتر بگوییم «بازی‌های انحصاری» رسوخ نکرده است. البته که طی همین چند سال کمپانی‌های مختلف در صنعت بازی‌سازی آثار قابل توجه و موفقی روی پلی استیشن ۵ عرضه کرده‌اند و این کنسول قدرتمند فعلا آسیب جدی از بابت کمبود بازی ندیده، ولی به طور کلی سونی با سیاست‌گذاری‌ها و تصمیمات اشتباه چندین و چند بار زمین خورده و مشخص نیست آثار آن چه زمانی آشکار شود.
جدیدترین جنجال سونی به پروژه‌های لایو سرویس اخیری برمی‌گردد که به طور کامل لغو شدند. نخستین بار جیسون شرایر از بلومبرگ گزارش داد که سونی عنوان لایو سرویس و جهان باز استودیو Bend را کنسل کرده و در کنار آن بازی جدید استودیو Bluepoint Games – که پس از عرضه ریمیک Demon’s Souls در دست توسعه بود – کنار گذاشته شده است. و شاید باورش برایتان سخت باشد اما این پروژه در واقع یک بازی لایو سرویس و اسپین‌آف از God of War بود!
مشخصا عناصر متعددی در اینجا وجود دارد که باید تک‌تک به هریک بپردازیم. بیاید اول از همه از استودیو بند (Bend) شروع کنیم. توسعه‌دهنده بازی Days Gone از زمان انتشار این عنوان در سال ۲۰۱۹ اتفاقات خوبی را تجربه نکرده و چندین بار به در بسته خورده است. پس از اینکه دیز گان نتوانست در حد انتظارات سونی ظاهر شود و نظر منتقدان را به صورت همه‌جانبه جلب کند، ایده ساخت دنباله Days Gone چراغ سبز دریافت نکرد (علی‌رغم فروش بسیار خوب بازی اول) و بعد هم خبر رسید اعضای استودیو برای ساخت یک پروژه معرفی‌نشده از فرنچایز Uncharted توسط سونی هدایت خواهند شد. صدالبته این پروژه هم پس از مدتی کنار رفت و نهایتا در سال ۲۰۲۱ مشخص شد استودیو بند قصد دارد با بهره‌گیری از تکنولوژی‌ها و ساختار کلی دیز گان یک آی‌پی جهان باز کاملا جدید بسازد. اکنون می‌دانیم این پروژه نیز با شکست مواجه شده و Bend با بدشانسی مطلق دست و پنجه نرم می‌کند.
با این حال شرایط بلوپوینت به نوعی حتی بدتر به نظر می‌رسد و به وضوح نشان می‌دهد که سونی در چند سال اخیر تصمیمات به‌شدت ضعیف و فاجعه‌باری گرفته است. بیایید این موضوع را موشکافی کنیم: سونی پس از همکاری با بلوپوینت روی دو ریمیک تک‌نفره در قالب Shadow of the Colossus و Demon’s Souls، آن‌ها تصمیم به خرید این استودیو گرفتند و سپس تصمیم بر آن شد تا ۱) بهترین مسیر رو به جلو برای بلوپوینت به عنوان یک استودیو متخصص در توسعه آثار تک‌نفره، کار کردن روی یک بازی لایو سرویس است، ۲) این بازی لایو سرویس باید اسپین‌آف God of War باشد، که اگر خوب به آن فکر کنیم ایده افتضاح و باورنکردنی است و ۳) آن‌ها باید تا سال ۲۰۲۵ منتظر بمانند تا پروژه بالاخره کنسل شود.
سونی به بند و بلوپوینت قول داده که پس از کنسل شدن پروژه‌های مذکور، خبری از تعطیلی استودیوها نخواهد بود که این مورد می‌تواند کمی امیدبخش باشد. با این حال دلیل نمی‌شود اعضای این دو استودیو با اتفاقات تلخی مثل تعدیل نیرو مواجه نشوند. از سوی دیگر اعضای این استودیوها چندین سال را عملا برای پروژه‌هایی نافرجام و اشتباه تلف کرده‌اند و اکنون باید کار پروژه‌های بعدی را از صفر آغاز کنند. با این حساب به‌نظر می‌رسد مخاطبان اصلا موفق به تجربه بازی‌هایی از این دو استودیو روی پلی استیشن ۵ نشوند. ما بیش از نیمی از چرخه عمر PS5 را پشت سر گذاشته‌ایم و خیلی از شایعات و گمانه‌زنی‌ها به عرضه پلی استیشن ۶ در سال ۲۰۲۸ اشاره دارند. بنابراین بعید است بلوپوینت و بند بتوانند پیش از آن یک بازی جدید روانه بازار کنند (مگراینکه پروژه بعدی‌شان به نوعی باشد که اجازه استفاده مجدد از Assetها و یک سری بخش‌های پروژه‌های قبلی را بدهد).
بدون تردید مهم‌ترین عامل همه این اتفاقات تلخ و شکست‌های مکرر چیزی نیست جز جاه‌طلبی‌های نه چندان عاقلانه سونی در زمینه بازی‌های لایو سرویس. مشخصا این رویکرد جدید تا امروز به بدترین شکل ممکن پیش رفته است. سونی در سال ۲۰۲۳ با افتخار اعلام کرد «تا سه سال آینده ۱۲ بازی لایو سرویس» روانه بازار خواهد شد. و خب بااینکه Helldivers 2 به موفقیتی چشم‌گیر و ورای انتظار رسید، بقیه پروژه‌ها به افتضاح‌ترین شکل ممکن شکست خوردند و به سرانجام نرسیدند. The Last of Us Online؟ کنسل شد. پروژه Project Payback از بانجی؟ کنسل شد. ریبوت Twisted Metal از استودیو Firesprite؟ کنسل شد. Spider-Man: The Great Web از اینسامنیاک گیمز؟ کنسل شد. بازی لایو سرویس استودیو لندن؟ کنسل شد و خود استودیو هم تعطیل. پروژه مرموز استودیو Deviation Games؟ کنسل شد و اعضای استودیو از کار بیکار شدند. اسپین‌آف God of War از بلوپوینت؟ کنسل شد. بازی جدید باز Bend Studio؟ کنسل شد.
و تازه از این مرگ‌های نابه‌هنگام و پیش از موعد که بگذریم، نوبت به پدیده فراموش‌نشدنی چون Concord می‌رسد. این بازی یکی از بزرگترین شکست‌های تاریخ پلی استیشن به حساب می‌آید که تنها دو هفته در بازار موجود بود و در همان دوره کوتاه نیز تقریبا هیچ بازیکنی نداشت. در همین راستا سونی تصمیم گرفت سرورهای بازی را به طور کامل خاموش کند و کانکورد را به قبرستان لایو سرویس‌های شکست‌خورده خود بفرستد. طبق صحبت‌های جف گراب، روزنامه‌نگار مطرح صنعت بازی‌سازی، شکست تحقیر‌آمیز و خجالت‌آور Concord دقیقا همان عاملی بود که باعث شد سونی سیاست لایو سرویس خود را مورد بازنگری قرار دهد و پروژه‌های بند و بلوپوینت را کنسل کند. از یک سو می‌توان گفت اینکه سونی پس از مشاهده اشتباهات خود تصمیم گرفته مسیرش را تغییر دهد، نکته مثبتی است؛ زیرا ساخت بازی‌های لایو سرویس پرهزینه ریسک بالایی دارد و اگر اینگونه پروژه‌ها را دست استودیوهایی بدهد که تخصصان ساخت بازی‌های تک‌نفره و داستانی است، احتمال موفقیت و جذب مخاطبان خیلی خیلی پایین خواهد بود.
از سوی دیگر مخاطبان این سوال را در ذهن دارند که اصلا این سیاست‌گذاری عجیب و حرکت به سمت بازی‌های لایو سرویس از کجا و با چه هدفی به‌وجود آمد؟ سونی علی‌رغم کنسل کردن چندین پروژه همچنان قصد ندارد این فضا را به طور کامل ترک کند و به عنوان مثال Horizon Online، Marathon، پروژه معرفی‌نشده Gummy Bears و Fairgame$ هنوز در مسیر توسعه هستند. اما آیا این بازی‌ها شانس موفقیت دارند؟ نظر عمومی در رابطه با Fairgame$ از زمان معرفی آن چندان مثبت نبوده و بعید نیست این بازی نیز وارد همان مسیر تلخ Concord شود. در همین حین گزارشات مختلف به وضعیت نابه‌سامان توسعه Marathon اشاره دارند و اینکه بازی مذکور پشت درهای بسته بانجی اصلا شرایط خوبی ندارد. بنابراین مشخصا شرایط برای بازی‌های لایو سرویس سونی – حتی پس از کنسل شدن چندین پروژه مختلف – درخشان به نظر نمی‌رسد.
قطعا در ادامه مسیر خیلی از مخاطبان، روزنامه‌نگاران و کارشناسان پس از شکست‌های بعدی با تابلو «به شما گفته بودیم!» جلوی دفاتر سونی حضور پیدا خواهند کرد و ما هم چاره‌ای جز همراهی با این افراد نداریم. هرچه باشد، نمونه این اتفاقات در دهه گذشته کم نبوده و ما شاهد سرنوشت ناراحت‌کننده بسیاری از استودیوهای تک‌نفره بوده‌ایم که با تفکرات اشتباه سعی در ورود به بازار لایو سرویس داشته‌اند. به عنوان مثال استودیو دوست‌داشتنی راک‌استدی که تا همیشه به‌خاطر ساخت بازی‌های شگفت‌انگیز Batman Arkham مورد ستایش قرار می‌گیرد، ناگهان تصمیم گرفت Suicide Squd: Kill the Justice League را به صورت لایو سرویس عرضه کند و خب قطعا شما در جریان فرجام و رسوایی آن هستید. سونی متاسفانه خیلی از این نمونه‌ها را دید و فکر کرد: «ما می‌توانیم این کار را بهتر انجام دهیم.» و چه اشتباه بزرگ و زیان‌آوری!
خیلی از مخاطبان مایل بودند تا مدتی این فرصت را به سونی دهند تا شانسش را در فضای لایو سرویس امتحان کند. در هر حال پلی استیشن همیشه در زمینه تولید بازی‌های شگفت‌انگیز و درجه یک مهارت داشته و شاید می‌توانست در مسیر تازه خود نیز قدم‌های مهم و هیجان‌انگیزی بردارد. اما متاسفانه واقعیت روی زشتش را به همگان نشان داد و اکنون به یک نقطه آشنا ولی نامطلوب رسیده‌ایم: یک کمپانی دیگر خیلی دیر به اشتباهات بزرگ خود – آن هم نه کامل – پی برده است.
در این نقطه بازگشت ۱۸۰ درجه‌ای سونی از ایستگاه بی‌رحم لایو سرویس‌ها بدان معناست که به احتمال قوی پلی استیشن در سال‌های آینده به همان بازی‌هایی برمی گردد که آن را به یک غول موفقیت در دنیای ویدیو گیم تبدیل کرده بود: بازی‌های تک‌نفره و بلاک‌باستری با بالاترین کیفیت ممکن. فقط بسیار ناراحت‌کننده است که ببینیم سونی مجبور شد یک نسل کامل از کنسول‌های خود را وقف این تلاش نافرجام و اشتباه کند. ترند بازی‌های لایو سرویس از همین حالا در حال فروپاشی است و غیر از چند بازی بسیار بزرگ و پرسابقه (از جمله فورتنایت، پابجی و چند مورد دیگر) بقیه بازی‌های این سبک رو به زوال هستند. در نهایت امیدوار هستیم بازگشت سونی به روزهای اوجش در سریع‌ترین زمان ممکن اتفاق بیفتد و بار دیگر شاهد عرضه بازی‌های انحصاری خارق‌العاده روی پلی استیشن باشیم.
منبع: Gamingbolt
سام صابری و فیفا در دل کویر – قسمت سوم
نظرات