سریال اکازیون که یکی از برنامه‌های ویژه نوروز شبکه نمایش خانگی بود، به پایان رسید. این مجموعه در هشت قسمت از طریق پلتفرم نماوا منتشر شد. اکازیون یک کمدی خانوادگی بود که داستانی از دهه هفتاد را روایت می‌کرد. مسعود اطیابی، یکی از کارگردان‌هایی که معمولاً فیلم‌هایش در سینما پرفروش هستند، در این سریال موفقیت مشابهی نداشته است. عدم استقبال عمومی و نظرات منفی منتقدان دلیل این ناکامی است. اکازیون با استفاده از نویسنده و گروه بازیگری که قبلاً در آثار دیگر نسبتاً موفق بودند، تلاش کرد تا در میان درام‌های نمایش خانگی، کمدی را نیز به خانه‌های مخاطبان بیاورد.
نقد سریال اکازیون؛ قصه و ساختار
در سینمای ایران، وقتی موضوعی موردتوجه مخاطبان قرار می‌گیرد، کارگردان‌ها و سریال سازان به‌سرعت از آن به‌عنوان کلیشه استفاده می‌کنند. این روند به شبکه نمایش خانگی نیز سرایت کرده است. ابتدا دهه شصت موردتوجه بود، سپس دوران ناصرالدین‌شاه به کانون توجهات بدل شد. اکنون، پس از موفقیت فیلم «فسیل» و عناصر مرتبط با دهه هفتاد، روایت داستان‌ها در بستر تاریخی این دوره موردتوجه قرار گرفته است. اکازیون نیز در همین راستا، قصه‌ای را در دل این دهه معاصر ایران روایت می‌کند.
داستان این سریال درباره زندگی مردی به نام رحیم، با بازی ایمان صفا، است. او در طول یک شب تا صبح، سرنوشت خود را برای نوه‌اش تعریف می‌کند. دراین‌بین، دایی محسن با بازی هادی کاظمی، با نقشه‌های عجیب خود، خانواده را به دردسر می‌اندازد. داستان به دهه ۷۰ بازمی‌گردد و بر اساس ماجراهایی که در داخل خانواده اتفاق می‌افتد، پیش می‌رود. اما واقعیت این است که در اکازیون هیچ قصه تازه‌ای دیده نمی‌شود. تمامی گره‌ها و مسائل مطرح شده، کلیشه‌ای هستند و بارها در سریال‌ها و آثار مختلف به آنها پرداخته شده است. این خط داستانی جدیدی برای مخاطب ندارد.
نقد سریال اکازیون؛ طنز و طراحی صحنه
یکی از ارکان اصلی سریال‌های کمدی، طنز کلامی و موقعیت است. اما به دلیل نبود خط داستانی جذاب، کمدی کلامی نیز به‌ندرت می‌تواند مخاطب را به خنده وادارد. موقعیت‌های سریال نیز ضعیف طراحی شده‌اند و حتی اگر طنز کلامی نیز در آن وجود داشته باشد، چون موقعیت و خط روایی برای مخاطب جذابیت ایجاد نمی‌کند، چند جمله و تکیه‌کلام نمی‌تواند در خنده گرفتن مؤثر باشد.
اما در این میان، سریال اکازیون از یک عنصر به‌خوبی بهره برده و آن استفاده از موسیقی دهه هفتاد است. ترانه‌های خواننده‌های لس‌آنجلسی، رقص بازیگران با این آهنگ‌ها و شبیه‌سازی چهره بازیگران با خوانندگان این دوره، یکی از عواملی است که سریال اکازیون را در شبکه‌های مجازی وایرال کرده است. مردم رقص بازیگران اصلی این سریال را در اینستاگرام به اشتراک می‌گذارند، اما این عامل به جذابیت کلی سریال اضافه نمی‌کند.
یکی از نکات برجسته و قابل‌توجه در اکازیون، طراحی صحنه و لباس آن است. دهه هفتاد، برهه‌ای خاص از نظر لباس زنان و مردان در ایران بوده است. پارچه‌ها و طراحی خاص و اغراق‌شده از ویژگی‌های این دهه است که همگی در این سریال به‌خوبی رعایت شده‌اند. نوع آرایش موهای مردان و زنان نیز از دیگر عواملی است که مخاطب می‌تواند از نظر بصری با آن خاطره‌سازی کند.
عوامل سازنده سریال اکازیون
مسعود اطیابی، کارگردان سریال اکازیون، فعالیت خود را با آثار جدی در سینما آغاز کرد؛ اما در دهه ۹۰ به یکی از پول‌سازترین کارگردان‌های سینمای تجاری و کمدی ایران تبدیل شد. از جمله فیلم‌های مشهور او می‌توان به «تگزاس ۱ و ۲»، «دینامیت»، «هتل»، و «انفرادی» اشاره کرد. اطیابی این روزها فیلم «تگزاس ۳» را نیز در سینماها دارد. میزان مقبولیت فیلم‌های کمدی او در گیشه نشان‌دهنده آن است که او برای قشری از جامعه که به دنبال دو ساعت خنده و سرگرمی هستند، همیشه فرمول موفقی دارد. این فرمول گاهی اوقات رکوردهای گیشه را نیز جابه‌جا می‌کند.
بااین‌حال، مسعود اطیابی در زمینه سریال‌سازی موفقیت چندانی نداشته است. این ناکامی به سال‌های اخیر و شبکه نمایش خانگی محدود نمی‌شود، بلکه از همان سال‌های ابتدایی فعالیت حرفه‌ای‌اش و اوایل دهه ۹۰ شروع شده است. اولین مجموعه تلویزیونی که اطیابی ساخت، «سهمی برای دوست» بود. این سریال با وجود داستان متفاوتی که داشت، در کارگردانی ضعیف بود و نتوانست در میان سریال‌های کمدی آن دوران جایگاه خاصی پیدا کند. پس از یک دهه، «کامیون» دومین سریال اطیابی در تلویزیون بود که آن‌هم کمدی متوسطی به شمار می‌رفت.
تجربه اطیابی در سریال‌سازی
از سال ۱۴۰۰ و با شکل‌گیری موج سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی، اطیابی نیز به این جریان پیوست و اولین مجموعه او در این رسانه «جادوگر» بود. این سریال در میان چندین مجموعه کمدی و درامی که در آغاز این موج ساخته و راهی پلتفرم‌ها شده بود، نتوانست چندان توجه مخاطبان را جلب کند. پس از موفقیت گیشه‌ای فیلم «هتل»، اطیابی تصمیم گرفت در سال ۱۴۰۲ فصل دوم سریال «نیسان آبی» را بسازد. سریالی که دو سال پیش از آن منوچهر هادی فصل اول آن را ساخته بود و به دلیل حضور مهران غفوریان تا حدودی دیده شد، اما با نقدهای فراوانی روبرو بود. فصل دوم «نیسان آبی» با اینکه ادامه داستان فصل اول بود و بازیگران همان قبلی‌ها بودند، اما در ادامه‌دادن کار هادی، اطیابی ضعیف عملکرد.
در زمستان ۱۴۰۲، خبرهایی درباره ساخت سریالی درباره دهه ۷۰ توسط مسعود اطیابی منتشر شد. این مجموعه در نوروز ۱۴۰۳ منتشر شد. سریالی که نویسنده آن حمزه صالحی بود، نویسنده فیلم «فسیل»، پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران که سال گذشته به اکران رسید. صالحی همان فرمول استفاده‌شده در «فسیل» را به اکازیون آورد و حتی استفاده حداکثری از موسیقی در بستر تاریخی سریال، از کلیشه‌های دیگری است که در این مجموعه از روی «فسیل» استفاده شده است.
گروه بازیگران اکازیون
بازیگران اصلی سریال اکازیون ایمان صفا، هادی کاظمی و غلامرضا نیکخواه هستند. اگر بخواهیم به‌صورت کلی درباره گروه بازیگران این سریال بنویسیم، شاید بهتر است بگوییم «همان همیشگی‌ها». صفا طناز است، اما کارگردانی و فیلم‌نامه به او بیشتر کمک می‌کند تا هنر بازیگری‌اش را نشان دهد. در اکازیون او شخصیت اصلی است، اما اتفاق ویژه‌ای برای او نمی‌افتد که بتوان بازی متفاوتی از او دید. البته اگر سری به شبکه‌های اجتماعی بزنید، تعداد زیادی از ویدئوهای صحبت‌های عاشقانه او در این سریال را خواهید دید که با زندگی واقعی‌اش مقایسه و ترند شده است.
هادی کاظمی، شهرت اولیه را از گروه بازیگران مهران مدیری به دست آورد، اما بعد از آن همیشه در نقش‌های مکمل حضور داشت و حتی در دنیای نقش‌های درام هم نتوانست چندان هنر بازیگری‌اش را نشان دهد. در اکازیون او نقش دایی محسن را دارد، شخصیتی که دردسرساز است. کاظمی نشان داد که باید همیشه پارتنر شخصیت اصلی باشد و اینکه مسئولیت یک شخصیت تقریباً منفی خرابکار به طور کامل به او داده شود، از ظرفیت بازی او خارج است.
جمع‌بندی
در نهایت، باید گفت که با وجود نیاز جامعه به سریال‌های شاد و کمدی که بتوانند اکثر مردم را بخندانند، مسعود اطیابی که در سینما به موفقیت‌های خوبی در این زمینه دست‌یافته است، این بار با استفاده از کلیشه‌ای مرتبط با یک دوره تاریخی خاص، نتوانسته سریالی بسازد که مخاطب از داستان و محتوای آن لذت ببرد.
آنچه از سریال اکازیون در نهایت باقی می‌ماند، تنها چند صحنه است که در اینستاگرام به اشتراک گذاشته می‌شود.
نظرات