چرا پیتر جکسون «دو برج» را بهترین قسمت سه‌گانه ارباب حلقه‌ها می‌داند؟

نزدیک به ۲۵ سال از انتشار فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها»، آثار اقتباسی پیتر جکسون از کتاب‌های جی. آر. آر. تالکین می‌گذرد، اما این فیلم‌ها همچنان بخش مهمی از فرهنگ عامه هستند. فضای آنلاین هنوز مملو از بحث‌ها درباره سه‌گانه ارباب حلقه‌هاست و همانطور که در مورد هر فرنچایزی رایج است، طرفداران اغلب درباره اینکه کدام قسمت بهترین است، بحث می‌کنند. در طول این سال‌ها هرگز اجماع روشنی درباره این موضوع شکل نگرفته؛ سایت‌های نقد فیلم پاسخ‌های متناقضی درباره رتبه‌بندی این سه فیلم ارائه می‌دهند و تفاوت زیادی بین آنها نمی‌بینند. به نظر می‌رسد افرادی که ارباب حلقه‌ها را دوست دارند، از تمام بخش‌های آن به یک اندازه لذت می‌برند. این مسئله بیشتر به دلیل ثباتی است که این سه‌گانه از آن برخوردار بوده. بازیگران، تیم تولید، فناوری و لوکیشن‌های فیلمبرداری در هر سه قسمت، تا حد زیادی بدون تغییر بودند، بنابراین پاسخ به این سوال که بهترین فیلم ارباب حلقه‌ها کدام است، به عوامل سلیقه‌ای مانند اینکه کدام خطوط داستانی یا صحنه‌ها بیشتر لذت‌بخش هستند، بستگی دارد.

اخیراً خود پیتر جکسون نیز در این باره نظر داده است. در مصاحبه‌ای با وبسایت Letterboxd، این کارگردان اذعان کرد که دوست ندارد فیلم‌های خودش را تماشا کند، اما زمانی که از او پرسیده شد کدام یک از سه قسمت ارباب حلقه‌ها را بیشتر دوست دارد، پاسخ داد: «دو برج، فکر می‌کنم. اما اگر دوباره آن‌ها را ببینم، شاید پاسخم کاملاً متفاوت باشد.» دومین قسمت از سه‌گانه ارباب حلقه‌ها که با نام «دو برج» (The Two Towers) در سال ۲۰۰۲ منتشر شد، دنباله مستقیم قسمت اول یعنی «یاران حلقه» (The Fellowship of the Ring) بود. در این فیلم، فرودو تصمیم گرفته بود که سفر خود به سوی موردور را به‌تنهایی به پایان برساند تا از افتادن دوستانش در دام وسوسه حلقه یگانه جلوگیری کند (اتفاقی که برای برومویر رخ داده بود)، اما نتوانست از سم، همراه وفادارش فرار کند. در همین حین آراگورن، لگولاس و گیملی به دنبال اورک‌هایی رفتند که مِری و پیپین را در پایان فیلم قبلی اسیر کرده بودند. اگرچه جکسون در مصاحبه با Letterboxd توضیح بیشتری درباره نظر خود نداد، اما دلایل متعددی وجود دارند که نشان می‌دهند چرا او به قسمت دوم این سه‌گانه بیش از دو قسمت دیگر افتخار می‌کند.

در «دو برج» شخصیت‌های محبوب طرفداران معرفی شدند

«دو برج» بسیاری از بهترین شخصیت‌های سه‌گانه ارباب حلقه‌ها را معرفی کرد. گالوم در «یاران حلقه» چند حضور کوتاه داشت؛ تصویری مبهم از او وقتی بیلبو حلقه یگانه را پیدا کرد دیده شد. همچنین وقتی گندالف شرح شکنجه او توسط سائورون را می‌داد، برای لحظه‌ای دستش را دیدیم. حتی در سایه‌های معادن موریا هم چشمانش قابل رویت بود. اما در فیلم «دو برج» برای اولین بار شاهد معرفی واقعی او به شخصیت‌های داستان و مخاطبان بودیم. گالوم به فرودو و سم حمله کرد، اما وقتی آن‌ها بر او غلبه کردند، موافقت کرد که به سوی موردور هدایت‌شان کند. گالوم یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های ارباب حلقه‌ها بود؛ او بخشی اساسی از ماموریت هابیت‌ها بود، اما چندین بار آن‌ها را به سوی نابودی رهنمون شد. اندی سرکیس اجرای بی‌نظیری از گالوم داشت. او از صدای عجیب و متفاوت خود استفاده کرد که با توصیفات تالکین از کتاب‌ها همخوانی داشت و تمام مکالمات بین شخصیت‌های دوگانه گالوم را خودش انجام داد. طراحی شخصیت گالوم از نظر تکنولوژیکی هم یک شگفتی تمام عیار بود، چرا که تا پیش از این، هرگز یک شخصیت کاملاً CGI با چنین جزییاتی بر پرده سینما دیده نشده بود.

البته گالوم تنها شخصیت جدیدی نبود که در «دو برج» معرفی شد. بعدها، فرودو و سم با فارامیر، برادر برومیر از «یاران حلقه» ملاقات کردند. نسخه ویژه فیلم همچنین شامل یک فلش‌بک با حضور پدرشان، دنه‌تور بود؛ اگرچه او برای اولین بار در «بازگشت شاه» بر پرده سینما ظاهر شد. حضور اعضای خانواده برومیر «دو برج» را به فیلم قبلی متصل کرد و عواقب مرگ این شخصیت را مورد بررسی قرار داد. در حالی که فرودو، سم و گالوم به سوی کوه آتش می‌رفتند، آراگورن، لگولاس، گیملی و گندالف با مجموعه‌ای کاملاً جداگانه از شخصیت‌ها تعامل داشتند. «دو برج» آن‌ها را به قلمرو روهان برد، خانه قهرمانانی چون ائومر، ائووین و پادشاه تئودن، و البته گریمای مارزبانِ خیانتکار. روهیریم‌ها از برجسته‌ترین بخش‌های این سه‌گانه بودند و «دو برج» بیش از سایر قسمت‌ها به آنها پرداخت. در همین حال، مِری و پیپین به جنگل فنگورن رفتند، جایی که با برخی از جالب‌ترین موجودات فانتزی سرزمین میانه آشنا شدند: غول‌های درختی به نام انت‌ها، که رهبری آن‌ها بر عهده چوب‌ریش بود.

نگاهی به آمار فیلم‌های ارباب حلقه‌ها از نظر امتیاز و کسب جایزه

معرفی این شخصیت‌های جدید لطمه‌ای به روند داستان نزد. برای مثال، مِری و پیپین در «یاران حلقه» بیشتر نقش طنزآمیز داشتند، اما در «دو برج» شروع به تاثیرگذاری در داستان از طریق اقدامات خود کردند. به لطف مِری و پیپین بود که انت‌ها به سوی آیزنگارد حرکت کرده و با شکست سارومان سفید، تهدیدی که او به روهان و سایر مناطق سرزمین میانه وارد می‌کرد را از بین بردند. به‌طور مشابه، رابطه میان سه شخصیت آراگورن، لگولاس و گیملی به طور کامل شکوفا شد، زیرا آن‌ها مدتی از سایر اعضای یاران حلقه دور بودند. این سه نفر دوستی عمیقی را شکل دادند و شخصیت‌های متضاد آن‌ها به خوبی یکدیگر را کامل می‌کرد. حتی گندالف هم فرصتی پیدا کرد تا در «دو برج» بیشتر از قبل بدرخشد. او پس از اینکه به زندگی بازگشت و به گندالف سفید تبدیل شد، هنوز هم نقش مربی و رهبر گروه را داشت، اما این بار قادر بود قدرت‌های ماورایی بیشتری از خود نشان دهد.

دو برج فیلمی پر از اکشن و نبردهای بزرگ بود

«دو برج» برخی از بهترین صحنه‌های اکشن در مجموعه ارباب حلقه‌ها را ارائه داد. صحنه‌های مبارزه در «یاران حلقه» نیز هیجان‌انگیز بودند، اما همه آن‌ها در مقیاس نسبتاً کوچکی اتفاق می‌افتادند؛ حتی درگیری نهایی در آمون هن فقط شامل چند ده اورک بود که به هشت عضو باقی‌مانده از یاران حلقه حمله می‌کردند. «دو برج» شامل نبردهای عظیم‌تری بود که بین گروه‌های بزرگتری از جنگجویان اتفاق می‌افتاد. اوایل فیلم، سواران روهان به اورک‌هایی که مِری و پیپین را اسیر کرده بودند حمله کردند و بی‌آنکه بدانند، هابیت‌ها توانستند فرار کرده و به جنگل فنگورن بروند. بعداً، هنگامی که روهیریم‌ها به سوی قلعه هلمز دیپ حرکت می‌کردند، توسط گروهی از اورک‌ها که بر وارگ‌ها سوار بودند، به تله افتادند. این صحنه حتی برای طرفداران آثار تالکین هم غافلگیرکننده بود، زیرا چنین چیزی در کتاب «دو برج» وجود نداشت. احتمالا جکسون می‌خواست از این طریق، حذف صحنه‌ای از «یاران حلقه» که در آن یک دسته وارگ به کمپ یاران حلقه در نزدیکی موریا حمله می‌کردند را جبران کند.

اما بی‌تردید معروف‌ترین نبرد در فیلم «دو برج» (و شاید در کل سه‌گانه) نبرد هلمز دیپ بود. سارومان ارتشی از ده‌ها هزار اورک جمع‌آوری کرده و قلعه روهیریم در هلمز دیپ را محاصره کرد. این نبرد به خودی خود شبیه یک فیلم کوچک بود که پیچ‌وخم‌ها و تحولات زیادی را شامل می‌شد. مانند گالوم، نبرد هلمز دیپ هم یک دستاورد تکنولوژیکی بود. استودیوی وِتا دیجیتال (Wētā Digital) از نرم‌افزار پیشرفته‌ای به نام MASSIVE استفاده کرد که به آنها امکان می‌داد تا برخی از نبردها را توسط جنگجویانی که با هوش مصنوعی شبیه‌سازی شده بودند، طراحی کنند. پس از نبرد هلمز دیپ شاهد آخرین حمله انت‌ها به آیزنگارد بودیم. در مقابل کشمکش‌ها و افت و خیز نبرد هلمز دیپ، آخرین حمله انت‌ها یک نبرد یک‌طرفه بود و به همین دلیل هیجان آن دوچندان شد. سارومان بعد از آن همه مشکلی که برای قهرمانان ارباب حلقه‌ها ایجاد کرده بود، بالاخره عاقبت خود را دید؛ انت‌ها آیزنگارد را به شکلی سیل‌آسا تسخیر کرده و ارتش اورک‌های او را نابود ساختند و کارخانه‌هایش را خراب کردند. در این نبرد، چوپانان جنگل انتقام بسیاری از درختانی را که سارومان برای تامین سوخت کارخانه‌های خود نابود کرده بود، گرفتند.

ساخت «دو برج» با چالش‌های منحصربه‌فردی برای فیلم‌سازان همراه بود

از منظر روایی، «دو برج» سخت‌ترین قسمت ارباب حلقه‌ها برای اقتباس بود، چرا که دو داستان جداگانه را روایت می‌کرد. ماموریت فرودو، سم و گالوم ارتباط کمی با داستان آراگورن، لگولاس و گیملی داشت. حتی تالکین نیز در مورد ساختار «دو برج» با مشکلاتی مواجه شده بود. او در ابتدا قصد داشت ارباب حلقه‌ها را در یک جلد واحد منتشر کند و یکی از دلایلی که از تقسیم آن به سه بخش اجتناب می‌کرد، این بود که احساس می‌کرد میانه داستان اگر از بقیه جدا شود به‌خوبی کار نمی‌کند. به همین دلیل، جکسون تغییرات عمده‌ای در ساختار «دو برج» ایجاد کرد. در حالی که تالکین هر کدام از دو بخش داستان را به نیمی از کتاب اختصاص داد، جکسون صحنه‌های هر دو داستان را در طول فیلم به‌طور همزمان در هم تنیده بود.

برای حفظ ریتم داستان، جکسون برخی صحنه‌ها از ابتدا و انتهای «دو برج» را به فیلم‌های دیگر منتقل کرد؛ برای مثال مرگ برومیر را به «یاران حلقه» منتقل کرد و ملاقات هابیت‌ها با شلوب را به «بازگشت پادشاه» برد. حتی عنوان فیلم نیز در یکپارچگی آن نقش داشت. در داستان تالکین در مورد اینکه عنوان کتاب به کدام دو برج اشاره می‌کند، ابهام وجود داشت، اما در فیلم جکسون، این دو برج باراد-دور (برج تاریک یا مقر اصلی سائورون) و اورتانک (در مرکز آیزنگارد) بودند. این ویژگی اتحاد بین سائورون، که تهدید اصلی برای فرودو بود و سارومان، که تهدید اصلی برای روهان بود را برجسته‌تر کرد. جکسون و تیم او به‌طور ماهرانه‌ای بر چالش‌های مربوط به اقتباس از جلد دوم ارباب حلقه‌ها غلبه کردند، که مطمئناً احساس رضایت‌بخشی را برای آن‌ها به همراه داشت. شاید یکی از دلایلی که جکسون «دو برج» را بیشتر از سایر قسمت‌های سه‌گانه خود می‌پسندد، همین باشد.

سه‌گانه ارباب حلقه‌ها از هر نظر منحصربه‌فرد بود

اگرچه جکسون «دو برج» را به‌عنوان فیلم مورد علاقه خود نام می‌برد، اما در ادامه با گفتن «فکر می‌کنم» به این نکته اشاره دارد که اگر سه‌گانه را دوباره تماشا کند، ممکن است نظرش را تغییر دهد. در ابتدا ممکن است عجیب به نظر برسد که جکسون نظر قاطع‌تری در مورد اینکه کدام فیلم ارباب حلقه‌ها بهترین است ندارد. اما نباید فراموش کنیم که او تمام قلب و روح خود را در این سه‌گانه گذاشت و سال‌ها از زندگی‌اش را صرف آن کرد. وقتی به سختی‌های تولید ارباب حلقه‌ها فکر می‌کنیم، منطقی است که یک فیلم به‌طور خاص در ذهن این کارگردان برجسته نشود. هر سه قسمت به‌طور پیوسته فیلم‌برداری شدند و صحنه‌ها به‌دلایل مختلفی مانند وضعیت آب‌وهوا و برنامه‌های بازیگران، به‌طور غیرخطی ضبط شدند. جالب است بدانید که برخی از سکانس‌های فیلم «بازگشت شاه» حتی قبل از برخی از صحنه‌های «یاران حلقه» فیلم‌برداری شده‌اند. در طول مراحل تدوین هم صحنه‌های زیادی از سه فیلم جابه‌جا شدند.

برای مثال، «بازگشت شاه» با یک فلش‌بک آغاز می‌شود که در آن اسمیگل برای به‌دست آوردن حلقه یگانه، پسرعمویش دیگل را می‌کشد و به تدریج به گالوم تبدیل می‌شود. این صحنه به‌عنوان بخشی از «دو برج» در نظر گرفته شده بود و در ابتدا قرار بود بعد از آنکه فرودو در مورد گالوم گفت: «زمانی تفاوتی با یک هابیت نداشت»، اتفاق بیفتد. با این حال، سازندگان فیلم بعداً تصمیم گرفتند که این صحنه را در فیلم بعدی قرار دهند. چنین انعطافی در تدوین سکانس‌‌ها نشان می‌دهد که این سه‌گانه برای بازیگران و تیم تولید، یک تجربه ترکیب‌شده و یکپارچه بوده است. زمانی که جکسون به روزهای ساخت «ارباب حلقه‌ها» فکر می‌کند، احتمالاً آن را به‌عنوان یک پروژه عظیم به یاد می‌آورد، نه اینکه تمایز مشخصی میان سه قسمت آن قائل شود. بحث‌ها در مورد بهترین فیلم ارباب حلقه‌ها احتمالاً همچنان ادامه خواهد داشت، حتی پس از اینکه جکسون نظر خود را اعلام کرد؛ به‌ویژه با توجه به این موضوع که داستان‌های جدیدی از سرزمین میانه در راه هستند. هر قسمت از ارباب حلقه‌ها طرفداران خاص خود را دارد و این یکی از عواملی است که سه‌گانه پیتر جکسون را این‌چنین جادویی می‌سازد.

به نظر شما بهترین قسمت از فیلم‌های ارباب حلقه‌ها کدام است؟

منبع: CBR

سام صابری و فیفا در دل کویر – قسمت سوم