اگر میخواهید کمی فیلمهای متفاوت ببینید شکی نیست که یکی از گزینههای شما در هالیوود کوئنتین تارانتینو (Quentin Tarantino) است. تارانتینو در دهه ۹۰ فیلمهایی مثل عامه پسند (Pulp Fiction) و سگهای انباری (Reservoir Dogs) ساخت. این فیلمها روایت غیرخطی دارند، قواعد فیلمسازی سنتی را زیر پا گذاشتهاند و البته توانستند جوایز زیادی بهدست بیاورند. هردو فیلم که نویسندگیشان هم بر عهده خود تارانتینو بوده، جایزه بهترین فیلمنامه اسکار را به خانه بردند. این دو فیلم جنایی ساختار معمول روایت فیلم را به چالش کشیدند، اما با همه این حال بهشدت محبوب بودند.
بیل را بکش قسمت اول (Kill Bill: Volume 1) فیلمی رزمی و حماسی به کارگردانی تارانتینو است که انتقام را به تصویر میکشد. بهعلاوه، فیلم چه از نظر بصری و چه از نظر داستان و روایت یکی از بهترین فیلمهای این کارگردان است. قسمت دوم بیل را بکش هم به همان سبک و سیاق معمول کارگردان است. البته این نسخه کمی سنتیتر است. مدام صحنههای اکشن میبینید و میتوان گفت قسمت دوم خشونت بیشتری را به تصویر میکشد. با اینحال، قسمت اول فیلم نکته ویژهای دارد. در این فیلم تارانتینو از رسانهای استفاده میکند که در هیچکدام از فیلمهای دیگرش به چشم نمیخورد: انیمیشن. سکانسی انیمیشی در فیلم فوقخشن؟! عجیب به نظر نمیرسد؟ خب، شما در دنیای تارانتینو هستید و اینجا هرچیزی ممکن است! خلاصه وقتی تصمیم میگیرید از تارانتینو فیلم ببیند باید خودتان را برای هرچیزی آماده کنید. البته که او فقط چیزهای غیرمنتظره را کنار هم نمیچیند. فقط درصورتی این کار را انجام میدهد که به روایت کمکی بکنند.
قابل حدس است که صحنه انیمیشی در Kill Bill 1 هم سنتی نباشد. او بهجای انیمیشنهای مرسوم، سراغ سبک ژاپنی یعنی انیمه رفت و از استودیوی ژاپنی Production I.G. کمک گرفت. این استودیو سال ۱۹۹۵ فیلم شبح درون پوسته (Ghost in the Shell) را تولید کرد که یکی از بهترین فیلمهای علمی تخیلی سینما است. این صحنه روایتی است از ماجرای شخصیت شرور داستان. صحنه کاملا غیرهمنتظره است و ظاهر شدن ناگهانیش، حس تازگی به فیلم اضافه میکند. گنجاندن این صحنه در فیلم کافی است که بفهمیم تارانتینو چقدر به سینمای شرق مخصوصا فیلمهایی با موضوعیت هنر رزمی و البته انیمهها علاقه دارد. این علاقه آنقدر بزرگ است که این صحنه به کارگردانی کازوتو ناکازاوا (Kazuto Nakazawa) به یکی از مهمترین صحنههای دوران کاری تارانتینو تبدیل شده است.
هدف از صحنه انیمیشنی در فیلم بیل را بکش
تارانتینو یک فصل کامل از Kill Bill را به صحنه انیمیشن اختصاص میدهد. اسم سکانس ریشههای اُ-رن (Origin of O-Ren) است و درواقع به این شکل براید اولین اسم در لیست قتلش را به ما معرفی میکند. اسم مستعار اُ-رن، دهان پنبهای (Cottonmouth) بود. او یکی از اعضای سابق جوخه آدمکشی افعیهای مرگبار (Deadly Viper Assassination Squad) است. این گروه سالها قبل براید را در ال پاسو (El Paso) به حال خودش رها کردند تا بمیرد. حالا اُ-رن که از نظر شغلی پیشرفت خوبی داشته! رهبر یاکوزای ژاپن است. اینکه چطور به این مقام رسیده هم چیزهای زیادی درمورد شخصیتش میگوید. او در جلسهای با یکی از مخالفانش درگیر شده و گردنش را زده است! بعد از آن هم شده رهبر یاکوزا. دقیقا، اُ-رن اصلا اهل شوخی نیست و با دیدن داستانش متوجه میشویم که او برای رسیدن به اهدافش هرکاری میکند، هرکاری.
صحنه معرفی براید با قطعه The Grand Duel – Parte Prima ساخته لوییس باکالوف (Luis Bacalov) همراه میشود که قطعه اصلی فیلم وسترن اسپاگتی-یا وسترن ایتالیایی- دوئل بزرگ (The Grand Duel) به کارگردانی جانکارلو سانتی (Giancarlo Santi) است و ارتباط نزدیک بین این فیلم سامورایی و ژانر وسترن را نشان میدهد. صحنه شروع میشود و براید ادعا میکند که اُ-رن بچه ارتشی دورگه ژاپنی – چینی است که در نه سالگی در چشمهای مرگ زل زده است… این اتفاق وقتی افتاد که رهبر یاکوزا، رئیس ماتسومو (Matsumoto’s henchmen) والدینش را کشت. اُ-رن که زیر تخت مخفی شده بود همه این صحنهها را با چشم خودش دید. بعد هم خانه به آتش کشیده شد، اما او زنده ماند و قسم خورد از همه کسانی که آن شب آنجا بودند انتقام بگیرد.
تصویر کات میخورد به اُ-رن. او ماتسومو را، که پدوفیل بود، پیدا میکند و روی تختش نصفش میکند. بعد هم آهنگ Run Fay Run از ایزاک هیز (Isaac Hayes) را میشنوید. حالا اُ-رن ۲۰ سال دارد و برای خودش قاتلی حرفهای شده است که دیگران میخواهند استخدامش کنند. او یکی از بهترین قاتلهای زن دنیا شده است. اما ۲۵ ساله که میشود کمی در انتخابهایش خطا میکند و با بد زنی درگیر میشود. در این مسیر آدمهای بیگناهی را هم میکشد که دختر بهدنیانیامده براید هم یکی از آنهاست.
عشق تارانتینو به تریلر هندی محصول ۲۰۰۱ که ترکیبی از انیمیشن و لایواکشن بود باعث ساخت این صحنه شد. اسم فیلم Aalavandhan بود. صحنه انیمهای فیلم Kill Bill تقریبا ۹ دقیقه طول میکشد. این صحنه مقدمهای است برای جاییکه براید شمشیر هانزو هاتوری (Hattori Hanzō) را به دست میآورد. قرار است او از این شمشیر برای انتقام استفاده کند و هرکسیکه از جوخه آدمکشی زنده است را به قتل برساند.
تاثیرپذیری تارانتینو از سینمای آسیا
صحنه انیمیشن فیلم بیل را بکش فقط از فیلم هندی Aalavandhan الهام نگرفه است؛ بلکه ادای احترامی است به انیمشنهای خشنی که از مانگا اقتباس میشوند. البته باتوجه به اینکه کل فیلم را میتوان نوعی ادای احترام بزرگ به فیلمهای رزمی در نظر گرفت، باید گفت که این سکانس باز هم عجیب به نظر میرسد.
در واقع شایعاتی به گوش میرسد که در نسخه اولیه تارانتینو این صحنه بسیار طولانیتر بوده است. این صحنه قرار بود در نسخه کارگردان یعنی Kill Bill: The Whole Bloody Affair وجود داشته باشد. اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد و این صحنه طولانیتر همچنان در آرشیو است و خاک میخورد. اما درمورد سینمای آسیا…همان حال و هوای سامورایی، مبارزه با شمشیر و یاکوزاها کافی است تا متوجه نزدیکی فیلم با سینمای شرق شوید. حالا اینها را اضافه کند به الهام گرفتن از انیمیشن هندی و غیره. در کل تاثیر سینمای آسیا برای دو فیلم Kill Bill غیرقابلانکار است و بعضی از برجستهترین ارجاعات آن عبارتند از:
- طرح داستانی فیلم به شدت به بانوی برفهای خونین (Lady Snowblood) تولید ۱۹۷۳ به کارگردانی توشیا فوجیتا (Toshiya Fujita) نزدیک است. فیلم تریلر انتقامی درباره یوکی (Yuki) است. او قسم خورده که کسانیکه به خانودهاش حمله کردند و آنها را به قتل رساندند بکشد. مبارزه براید و اُ-رن ایشی از نظر بصری ادای دینی به این فیلم است. مثلا کیمونو اُ-رن بسیار شبیه به کیمونو یوکی است.
- جوخه آدمکش افعی مرگبار بسیار شبیه به پنج سمی مرگبار (The Five Deadly Venoms) از فیلمهای کلاسیک کونگفو است.
- مبارزه بین اُ-رن ایشی و براید در جایی برفی اتفاق میافتد که شبیه به طراحی صحنهای است که در شمشیرزن یکدست (One-Armed Swordsman) میبینیم.
- در فیلم از تکنیکالر استفاده شده است که شده است که یادآور تکنیکهایی است که در فیلم آواره توکیو (Tokyo Drifter) دیده میشوند.
- سونی چیبا (Sonny Chiba) یکی از چهرههای شاخص هنرهای رزمی کسی است که نقش هاتوری هانزو را بازی می کند.
- لباس زردرنگ بروسلی (Bruce Lee) در فیلم بازی مرگ (Game of Death) بسیار شبیه لباس براید در صحنه نبرد نهایی است.
تارانتینو فقط از کیل بیل برای نمایش عشق و علاقهاش به سینمای آسیا استفاده نمیکند. در فیلم روزی روزگاری در هالیوود (Once Upon a Time in Hollywood) او حتی پا فراتر هم میگذارد و بروسلی را به تصویر میکشد، البته نه آنطوری که فکرش را میکنید. سگهای انباری ارجاعاتی به شهر در آتش (City on Fire) دارد. لباسهایی که وینسنت (Vincent) و جولز (Jules) در پالپ فیکشن میپوشند مستقیما به لباسهای مورد استفاده در فیلم فردای بهتر ۲ (A Better Tomorrow II) اشاره دارند.
کارگردان در به تصویر کشیدن منابع الهامش و چیزهایی که روی تصور و درکش از سینما تاثیرگذار بودهاند تردید نمیکند. تارانتینو به مدرسه فیلمسازی نرفته است. شاید شما هم این را بدانید. اما بهجایش در دهه ۷۰ در ویدئوکلوپ کار میکرده. در آن جهان تلخ و خشن، سینمای آسیا جایگاه ویژهای داشت و تارانتینو دستکم بخشی از سینما را از آنها آموخته است.
نگارش ماهرانه و البته راهنماییش برای تولید صحنه انیمه در بیل را بکش نشانه واضحی از حس تحسین او نسبت به این سینما است. تحسینی که در ۹ دقیقه و در قالب انیمیشن خلاصه شده و حتی تماشاگران حساس را هم بهتزده میکند.
حالا تارانتینو روی چه کار میکند؟
متاسفانه، فیلم آخر تارانتینو به اسم منتقد فیلم (The Movie Critic) کنسل شد و خبری هم نیست که فیلم دهم و احتمالا آخرین فیلمش چه خواهد بود. منتقد فیلم قرار بود درباره منتقدی باشد که نقدهایش را مجلههای مخصوص بزرگسالان منتشر میکند. بهعلاوه فیلم قرار بود نیمه اتوبیوگرافی باشد. در مقاطعی حتی اسم برد پیت (Brad Pitt) هم بهعنوان یکی از دستاندرکاران فیلم به گوش میرسید. خبر تائیدشدهای وجود ندارد که به ما بگوید فیلم به چه دلیلی کنسل شده است. اما به نظر میرسد تارانتینو شمشیر سامورائیش را از غلاف کشیده و فیلمنامه را تکهتکه کرده و قید ساختش را زده است.
تنها چیزی که میدانیم این است که مهم نیست پروژه بعدی چه باشد، در نهایت مثل دیگر فیلمهای تارانتینو پر خواهد بود از ادای احترام. ادای احترام به هرچیزی نه فقط فیلمهای سامورایی. از وسترن اسپاگتیها، تا تریلرهای گمنام و هرچیزی که در پادکست Video Archive به میزبانی راجر و گالا آواری دربارهاش صحبت میکند.
اما فعلا باید صبور باشید و دوباره فیلمهای قبلی را دوره کنید، فیلمهایی که قطعا ارزش دوباره دیدن دارند، مثلا همین Kill Bill و سکانس انیمهای که صحبتش را کردیم.
جمعبندی
تارانتینو یکی از فیلمسازهای محبوب دنیا است. او کسی است که سعی میکند از چهارچوبهای معمول در سینمای جریان اصلی و هالیوود فراتر برود و با این حال جذابیت فیلمها را برای عامه حفظ کند. ظاهرا رویکرد او که با چاشنی خشونت و ارجاع به فیلمهای مختلف همراه است خوب جواب میدهد. یکی از جالبترین و عجیبترین ارجاعات سینما را هم در یکی از آثار او یعنی Kill Bill میتوانید ببینید. در این فیلم کاملا غیرمنتظره با انیمهای ۹ دقیقهای مواجه میشوید که حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
سوالات متداول
- چرا در فیلم Kill Bill انیمیشن وجود دارد؟ این انیمیشن از لایواکشنی هندی الهام گرفته. بهعلاوه ادای دینی به فیلمهای ژاپنی مثل انیمه هم محسوب میشود.
- تارانتینو در فیلمهایش به چه چیزهایی ارجاع میدهد؟ به هرچیزی که فکرش را بکنید! یا بهتر بگوییم، به هرچیزی که برایش جالب است. او ممکن است از وسترنهای ایتالیایی تا ساموراییها و حتی لایواکشن هندی و تریلرهای گمنام به هرچیزی ارجاع بدهد.
منبع: MovieWeb
نظرات